نویسنده: مهندس حسن اشرف گنجوئی-کارشناس رسمی و محقق تأمین آب
محورهای مطالبه گری در جهت احیاء و مرمت و حفاظت و نگهداری از قنوات استان بشرح ذیل خلاصه میشوند:
۱- آمار قنوات استان کرمان چند رشته است؟
۲- پراکندگی قنوات در سطح شهرستانها و روستاهای استان چگونه است؟
۳- بیشترین میزان آبدهی را چه قنواتی دارند؟
۴- آیا شناسنامه قنوات از جنبه های موقعیت، مادر چاه، طول قنات، طول بخش تران، طول بخش خشکان، میزان آبدهی، مشکلات قنوات، امکان توسعه و به روز نمودن آنها، تهیه شده است؟
۵-اعتباراتی که در ده سال گذشته در ارتباط با طرح ملی قنوات از وزارت جهاد کشاورزی در استان کرمان تخصیص داده شده چه مبلغ می باشد؟
۶- اعتباراتی که در ده سال گذشته از دفتر مقام معظم رهبری برای احیاء و مرمت قنوات منظور شده چه مبلغ می باشد؟
۷- اعتباراتی که از سایر نهادها با ذکر نام نهاد و مبلغ برای قنوات استان منظور شده است؟
۸- آمار و آدرس قنواتی که با ا عتبارات مطروحه روی آنها کار شده است؟
۹- قنواتی که روی آنها کار شده در شروع کار چه میزان آبدهی داشته و پس از اجرای طرح احیاء و مرمت، آبدهی آنها به چه میزان افزایش یافته است با آدرس و محل این قبیل قنوات؟
۱۰- برای احیاء و مرمت قنوات با شورهای آب محلی هماهنگی و همکاری بعمل آمده؟ یا اینکه پیمانکار غیر بومی، کارگر افغانی، کار احیاء و مرمت قنات را انجام داده اند؟ چرا؟
۱۱- با توجه به اعتبارات هزینه شده از تجارب بدست آمده در ارتباط با کار قنوات گزارش، کتاب هم تهیه شده تا بتوانند راهنمای دست اندرکاران کار قنات و قنات داری قرار گیرند؟
۱۲- بطور قطع قنواتی که پس از هزینه نمودن اعتبارات آبدهی آنها بصورت چشمگیری افزایش یافته آدرس و مشخصات آنها کجاست؟
۱۳- آیا حاضر به همکاری با خبرنگاران برای انعکاس قنوات احیاء شده هستید؟
۱۴- آمار قنواتی که در سطح استان به ثبت جهانی رسیده اند و موقعیت آنها؟
۱۵- قنواتی که به ثبت جهانی رسیده اند با فعالیت چه ارگان دولتی و یا خصوصی به این مرحله رسیده اند؟
۱۶- علت اینکه در استان کرمان بر خلاف استان یزد مرکز بین المللی قنات و قنات داری وجود ندارد، چیست؟
۱۷- چرا و به چه علت مسئولین دست اندر کار قتوات نسبت به این پدیده( دائر کردن مرکز بین المللی در کرمان) بهاء نداده اند؟
۱۸- کیفیت اجرائی کار قنوات در استان یزد که الگو و نمونه شده است جایگاه استان کرمان کجاست؟
۱۹- آمار قنواتی که جهت تأمین آب شرب در اختیار آب و فاضلاب شهری و یا روستائی است چند رشته است؟ مسئول حفاظت و نگهداری از این قنوات چه کسانی هستند؟
۲۰- چگونه است که آب و فاضلاب و در قراردادهای خود با مالکین قنوات مسئولیت احیاء و مرمت از آنها را به مالکان واگذار می نماید؟ مالکان هم چون مستقیماً از آب بهره برداری نمی کنند حاضر به هزینه کردن برای حفاظت از قنوات نیستند، در نتیجه قنواتی که در اختیار آب و فاضلابها قرار می گیرند بعد از چند سال قابلیت بهره برداری خود را از دست داده و کلاً بایر می شوند؟
۲۱- برای احیاء و مرمت قنواتی که مادر چاه آنها در دامنه های کوهستانی جوپار بوده است و قبلاً نقش ارزنده ای برای تأمین آب شهر کرمان داشته اند، چه تمهیداتی اتخاذ شده است؟
۲۲- مسیر کوره های قنواتی که براساس نقشه های ۵۰۰۰۰ :۱ شصت سال قبل بصورت شبکه ای به شهر کرمان ورود و یا خارج شده اند؟ شناسایی شده؟ تا به این تربیت به فروچاله ها و ناهنجاریهای غیر منتظره در سطح شهر کرمان خاتمه یابد.
موارد فوق الذکر محور های مطالبه گری در خصوص اساسی ترین منبع تأمین کننده آب استان کرمان به شمار می رود. در شرایط به بن بست رسیدن آب سفره های زیرزمینی و دشواریهای پیچیده برای تأمین آب شرب حداقل می توان با حفاظت و نگهداری از آنها از این میراث گرانبها برای تأمین آب شرب بهره برد.
