نویسنده: مهندس حسن اشرف گنجوئی-کارشناس رسمی و محقق تأمین آب
سیل غافلگیر کننده است، در واقع سیل در کل جهان خسارت بارترین حادثه غیر مترقبه بیش از زلزله و آتش سوزی است. به همین دلیل برای مدیریت سیلاب در کشورهای جهان هزینه کرده اند و از هر سیلی درسی آموخته اند. پس از هر بارندگی با به راه افتادن آب ناشی از باران متأثر از شیبها در هر حوزه و یا زیر حوزه آبریز، آبراهه ها، شاخه ها را طی و پس از پیوستن آنها در خط القعر تشکیل سیل داده و متناسب با میزان آب و شیب سرعت و حجم می یابد. این پدیده چیزی نیست که جدیداً و در عصر فن و تکنولوژی کشف شده باشد، بلکه مسئله ای است که از بدو پیدایش بشر، همه جا و همیشه شاهد بوده و هستیم، تعدد آبراهه ها، شاخه های فرعی مسیرهای رودخانه ای با طول، عرض، اثر داغ آبها، حجم و میزان آبدهی سیلابها را حتی در قرون قبلی در طبیعت تعریف می نمایند. با باز شدن باب علم و دانش و ریشه یابی در علوم هوا شناسی، هیدرولوژی، زمین شناسی و بهره وری از گنجینه های علمی آن هم در سطح دانشگاهی، سیل بصورت جامعع شناخته و متناسب با نقاط جغرافیایی کره زمین و حتی دبیهای سیلابی با دوره برگشتهای متفاوت از ده ساله تا هزار ساله و بالاتر تعیین و قابلیت پیش بینی پیدا کرد. روی کارآمدن ارگانهای دولتی و شکل گرفتن مثلاً وزارت نیرو مرتبط با مسائل سیل هماهنگ با پیشرفت بیشتر علم، شناخت از آب را در چرخه تحولات از تبخیر از سطح اقیانوسها، دریاها تا ابر شدن، بارندگی و واقع شدن در عمیق ترین نقاط سفره های آب زیرزمینی را روشن و تعریف نمود. با مرور این مقدمه و اجتناب ناپذیر بودن آن درسیکل هستی کره زمین، آموخت که کلیه امورات اجرائی بشر در هر نقطه می بایست منطبق با قوانین طبیعت باشد، در غیر این صورت وقایعی اتفاق می افتد که با سهل انگاری و بی پروایی، برچسب حوادث غیر مترقبه بر روی آنها می زنیم، و از سیل غول می سازیم. وقتیکه بدون منظور نمودن شناخت از طبیعت یک منطقه شهرک سازی انجام می شود، تأسیسات راه اندازی می شود، جاده های نامناسب شناخته و هزاران کار دیگر انجام می دهیم، یک دفعه هم که شده ارگانهای مرتبط اعتراف نمایند که بهاء نداده اند. بررسی نکرده اند، موقع راه اندازی شهرک و …. و ….و…. قاطعانه ایستادگی ننموده اند. نخواسته اند آموخته ها و درسهای گرفته شده از عملکرد سیل را اجرائی نمایند. در کشورمان بایستی قدمت راه اندازی وزارت نیرو را مرور و تجارب آنها را در برخورد با سیل جمع بندی و با تأثیرات تخریبی سیلابهای چند سال اخیر تطبیق بدهیم. اگر سیستم های عریض و طویل اداری، مرتبط با سیل وزارت نیرو از هر سالی یک تجربه و یا درس آموخته بود. بحران سیلابهای پل دختر، استان گلستان، رودبار جنوب، رابر و شهداد کرمان قطعاً، تا این حد اثر تخریبی نداشتند، بحران زمانی به نقطه اوج خود می رسد که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا رسماً برای خبرگزاری ایلنا مطرح می نماید که (سیل غافلگیر کننده است) اگر این جمله در عصر انسانهای نخستین مطرح می شد، واقعاً قابل قبول بود و فرد شنونده را موظف می نمود که دنبال پیدا کردن راهکارهائی باشد که این تعبیر را بشکند، ولی در این برهه از تاریخ طرح کلمه غافلگیر کننده برای سیل آنهم از طرف سکانداری از وزارت نیرو، عمق فاجعه درس نگرفتن و توجیه خرابکاری های اتفاق افتاده را اثبات می نماید.
