نویسنده: مهندس حسن اشرف گنجوئی-کارشناس رسمی و محقق تأمین آب
در مراسم افتتاحیه خط انتقال آب از خلیج فارس به استانهای هرمزگان، یزد، کرمان در وصف عظمت و بزرگی طرح خلیج یکی از مسئولین بلند پایه کشوری (وزیر صنعت، معدن، تجارت) کار را به اسلاف و نیاکانمان که قنات و قنات داری را راه اندازی نمودند تشبیه نمود. در اینجا این سئوال پیش می آید که کار قنات و قنات داری در عصر و زمان خود با ارزش و اهمیت بوده و امروزه هم از آن به عنوان بدعتی پایدار یاد می کنیم. چرا چنین پدیده ای با مشکلات ذیل مواجه می باشد:
۱- حتی یک واحد درسی، فناوری قنات و قنات داری در رشته های بیکران تحصیلی دانشگاهی در خصوص قنوات گنجانده نشده است تا ضمن پیدا کردن شناخت علمی و به روز نمودن آن، راهکارهای تعالی و توسعه آن بررسی و به کار گرفته شود؟
۲- چگونه وزارت نیرو با تنظیم قانون چاه به جای قنات طومار قنوات ارزنده را در هم پیچید؟
۳- چگونه است در شرایطی که می توان با ساماندهی و احیاء قنوات استان کرمان کانون های تمدن روستایی و به موازات آن تولید را معنی کرد، مورد توجه هیچ ارگانی قرار نمی گیرد.
۴- اطلاع دارید که دو هزار رشته قنات دائر در استان کرمان وجود دارد، که با بررسی های کارشناسی دقیق اثبات شده که با احیاء و مرمت آنها بطور میانگین می توان آبدهی آنها را تا سی لیتر در ثانیه افزایش داد.
یعنی ۶۰۰۰=۳۰*۲۰۰۰ می توان شصت هزار لیتر در ثانیه یا شصت متر مکعب در ثانیه آب در مکانهائی که روستائیان سابقه سکونت و زندگی دارند به دست کشاورزان رسانده و بدین ترتیب به کار حاشیه نشینی، بیکاری و همه معضلاتی که بدنبال بیکاری ایجاد شده خاتمه داد. راستی به چه قیمتی با انتقال آب از خلیج میتوان چنین آبی را به استان کرمان وارد و بین دو هزار کانون زندگی که با قنوات تبلور یافته بودند، توزیع نمود.
۵- چرا میزان انتقال آب را وزیر و مبلغان بر حسب لیتر بر ثانیه تشریح و عنوان نمی کنند؟ بیان احجام برحسب متر مکعب و جا خالی گذاشتن زمان که بر حسب ثانیه، ساعت، شبانه روز، و یا سال، خود معضلی است که مدعیان علم و دانش بصورت گذرا برای تکمیل صورت تبلیغاتی استفاده می نمایند. انتقال آب از خلیج با همه اعتبارات برحسب ریال، دلار و یورو و …و….راه اندازی شده، قنوات هم با قیمت جان انسانهایی که از نسل نیاکان و اجدادمان بودند و ریال، دلار، یورو را نمی شناختند ولی از جانشان مایه گذاشتند، راه اندازی شدند. چرا وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برای این میراث گرانبها ارزشی قائل نبوده و نیستند.؟ به چه دلایلی قنوات به نظر مسئولین نیامده و طرحی برای به روز نمودن آنها تدوین و اجرا نمی کنند؟ مسئولینی که به عنوان سکانداران آب و آبیاری، ارزنده ترین روش تأمین آب را با شتاب ویژه به سمت فنا شدن سوق دادند، چه انتظاری از آنها برای حفاظت و نگهداری انتقال آب از خلیج و تضمین تأمین آب حداقل همان سیستم های صنعتی را میتوان داشت.
