نویسنده: دکتر مهری نجات-مدرس دانشگاه تهران
نکته قابل توجه این است که بدانیم استفاده از کامپیوتر، موبایل و اینترنت مترادف است با مسئولیت پذیری، قانونمندی و محدودیت؛ یعنی نوع فعالیت مشخص است. جالب است که بدانید از سن ۳ سالگی نرم افزارهای آموزشی برای کودکان جذابیت دارد و از ۴ سالگی تا شروع مدرسه میل و ولع یادگیری از طریق کامپیوتر افزایش می یابد. والدین بدون آموزش های لازم در مورد نحوه استفاده از قوانین مربوط به این ابزار حتی فرزندان خود را مورد تشویق های اغراق آمیز در مورد استفاده از این وسائل می کنند و در نتیجه، استفاده نامحدود در دوران کودکی موجب استفاده غیرقابل کنترل و گسترده در نوجوانی می شود. این امر زمانی که به درس، روحیه و رفتار آنها صدمه وارد می کند، والدین را به فکر چاره می اندازد و وقتی کودکان وارد دوران بلوغ و نوجوانی می شوند، دیگر کنترل کاملا از دست والدین خارج می شود. پس چه باید کرد؟
اخیرا، اتحادیه ی اروپا استفاده از شبکه های اجتماعی را محدود کرده است. در حال حاضر، سن استفاده از شبکه های اجتماعی در اروپا و آمریکا از ۱۳ سال به ۱۶ سال افزایش یافته است. یکی از دلائل اهمیت این موضوع آسیب پذیری بیشتر کودکان در فهم حریم خصوصی و آگاهی از مسائل پیرامون آن می باشد. به عنوان مثال، ممکن است سیاست های حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی به زبان غیر مادری نشان داده شود و مسلما کودک آگاه نیست. جالب است بدانید که از ۴۰ وبگاه محبوب کودکان دو سوم آنها اطلاعات شخصی کودکان را برای دسترسی به بخش های مشخصی درخواست می کنند. در ۷ درصد موارد نام، ۵۲ درصد ایمیل، ۴۳ درصد تاریخ تولد، ۴۰ درصد کد پستی، ۲۴ درصد آدرس و ۱۳ درصد شماره موبایل را از کودک می خواهند.
برخی کسب اطلاعات از کودکان را توسط سؤالات، مسابقات و جداول مورد هدف قرار می دهند، مثل اطلاعات شخصی آنها، اطلاعات خانواده و دوستان با دادن جایزه و یا امتیاز. درصدی از کودکان به همین سادگی می توانند مدل تجاری سرویس های اینترنتی شوند. در آمار اعلام شده ۱۹ میلیون کاربر اینترنت زیر ۱۸ سال وجود دارد که ۸۰ درصد کاربران شبکه های اجتماعی نوجوانان و دانش آموزان هستند. با این حجم زیاد استفاده از اینترنت و موبایل و شبکه های اجتماعی، سؤال مهم این است که چه باید کرد؟
یکی از طرح های پیشنهادی مفید، طرح ارتقای سواد والدین در زمینه فضای مجازی می باشد. باید بپذیریم که زندگی در فضای مجازی امری بدیهی و از شاخص های مهم رسانه های پست مدرن می باشد و کنترل والدین در این زمینه الزامی است. ما همه فوائد استفاده از تلفن همراه و شبکه های اجتماعی را می دانیم مثل: اطلاع رسانی، ارتباط دهی و مفرح سازی…ولی آیا پیامدهای نامناسب آن را هم می شناسیم؟
آگاهی در مورد مضرات استفاده نادرست از این تکنولوژی های جدید جزو الزامات زندگی امروزه است که شامل: اعتیاد روانی، کاهش تعاملات اجتماعی، تنزل ارزشها و اخلاقیات، زوال تدریجی ادبیات ملی، بلوغ زودرس، به خطر افتادن امنیت شخصی، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، انحرافات جنسی و حتی اثر بر روی تکامل فیزیکی و جسمی کودکان و نوجوانان که در مرحله رشد هستند که می توان به موارد بد خوابی، مشکلات بینایی، استخوانی، چاقی، اثر بر مغز آنها و در نتیجه بر حافظه و تمرکز و همچنین اثر بر روی مهارتهای اجتماعی و ارتباطی به خصوص با خانواده که منجر به از بین رفتن ارتباط صمیمی بین اعضای خانواده می شود، نام برد. متأسفانه، بر اساس تحقیقات یک مجله انگلیسی نشان داده شده است که بعد از اختراع اسلحه، اختراع تلفن همراه بدترین اختراع در همه زمان ها بوده است و سؤال مهم این است که آیا می دانید برای جلوگیری از این مشکلات چه باید انجام بدهیم؟ و آیا در مورد سواد اینترنتی اطلاعات کافی دارید؟
