مترجم: ماندانا قدیانی
آگاتا کریستی، DBE (به انگلیسی: Dame Agatha Christie, DBE) (زاده ۱۵ سپتامبر ۱۸۹۰ – درگذشته ۱۲ ژانویه ۱۹۷۶) نویسنده مشهور انگلیسی و خالق داستانهای جنایی و ادبیات کارآگاهی بود. کریستی، اولین نویسندهای است که کتابهایش بیشترین ترجمه را به زبانهای مختلف دنیا داشته است. پس از وی ژول ورن و سپس شکسپیر قرار دارند آگاتا کریستی در ۱۲ ژانویه ۱۹۷۶ در ۸۵ سالگی به مرگ طبیعی درگذشت. وی همچنین طولانیترین نمایشنامه جهان را به نام The Mousetrap که از سال ۱۹۵۲ تا ۲۰۲۰ در West End اجرا شد و همچنین شش رمان با نام مستعار Mary Westmacott نوشت. در سال ۱۹۷۱، وی بخاطر کمک به ادبیات به یک Dame (DBE) تبدیل شد. رکوردهای جهانی گینسکریستی را به عنوان پرفروشترین نویسنده داستان در تمام دورانها معرفی میکند، رمانهایش بیش از دو میلیارد نسخه فروش داشتهاند. کریستی در یک خانواده ثروتمند از طبقه متوسط در تورکی، دوون به دنیا آمد و عمدتاً در خانه تحصیل میکرد. او در ابتدا یک نویسنده ناموفق بود و شش رد پی در پی داشت، اما این در سال ۱۹۲۰ با انتشار “ماجرای مرموز در استایلز ” با حضور کارآگاه “هرکول پوآرو” تغییر کرد. شوهر اول او آرچیبالد کریستی بود. آنها در سال ۱۹۱۴ ازدواج کردند و قبل از طلاق در سال ۱۹۲۸ صاحب یک فرزند شدند. در طول هر دو جنگ جهانی، وی در بیمارستانهای بیمارستان خدمت کرد و دانش کاملی در مورد سمومی که در بسیاری از رمانها، داستانهای کوتاه و نمایشنامههای وی وجود داشت را بدست آورد. پس از ازدواج با ماکس مالوان باستانشناس در سال ۱۹۳۰، او هر ماه چندین ماه را در حفاریها میگذراند در خاورمیانه و دانش دست اول او در حرفه خود را در داستان خود استفاده کرد.
طبق فهرست ترجمه، او ترجمه شدهترین نویسنده فردی است؛ و پس از آن هیچ کتابی با فروش تقریبی ۱۰۰ میلیون فروش، یکی از پرفروشترین کتابهای تاریخ است. نمایش صحنه ای کریستی با نام The Mousetrap رکورد جهانی طولانیترین اجرای اولیه را به خود اختصاص دادهاست. در تاریخ ۲۵ نوامبر ۱۹۵۲ در سالن تئاتر سفیران در وست اند لندن افتتاح شد و تا سپتامبر ۲۰۱۸ بیش از ۲۷۵۰۰ اجرا داشتهاست. این نمایش در مارس ۲۰۲۰ به دلیل همهگیری ویروس کرونا بسته شد. در سال ۱۹۵۵، کریستی اولین دریافت کننده جایزه استاد بزرگ اسرارآمیز آمریکا بود. اواخر همان سال، شاهد دادستان دریافت جایزه ادگار برای بهترین بازی. در سال ۲۰۱۳، او توسط ۶۰۰ رماننویس حرفه ای انجمن نویسندگان جنایت، به عنوان بهترین نویسنده جنایی و قتل راجر آکروید به عنوان بهترین رمان جنایی تاکنون شناخته شدهاست. در سپتامبر ۲۰۱۵، و سپس هیچکسی در رأیگیری با حمایت مالی املاک نویسنده، «کریستی مورد علاقه جهان» لقب گرفت. بیشتر کتابها و داستانهای کوتاه کریستی برای تلویزیون، رادیو، بازیهای ویدیویی و رمانهای گرافیکی اقتباس شده است. بیش از سی فیلم سینمایی بر اساس کارهای او ساخته شده است.