نویسنده: الهه مهرنیا
نقوش روی سفال های ایلخانان مغول سده ی هفتم هجری قمری اکثراً ترکیب بندهای متقارن دارند. پیکرها به صورت قراردادهای گذشتگان اند، به صورتی که شخص مهم تر در مرکز تصویر، به صورت چهارزانو نشسته و یا سوار بر اسب است؛ که اطرافیان او برای دادن احترام، سر خود را به سوی او خم کرده اند.
هنرمندان ایرانی بیشتر از سایر مملکت های اسلامی تصاویر انسانی را در تزئینات سفال های مختلف به کار برده اند، هرچند چهره پردازی و ترسیم پیکر در اسلام مجاز نبوده، اما ایرانیان اهمیت چندانی به این کراهت ها نداشتند. جالب اینجاست که چهره ها بیشتر جوان هستند تا چهره اشخاص مسن و پیر.
چهره های منقوش سفال های ایلخانیان را می توان متأثر از مانویان، سلجوقیان، و ادبیات ایران قبل از مغول و چین دانست.
هاله ی دور سر، سر بزرگ، چشمان کشیده متأثر از مانویان، صورتی گرد، ابروهای کمانی برگرفته از چهره های سلجوقیان؛ صورتی شبیه قرص ماه، لب های کوچک مانند غنچه ی گل برگرفته از اشعار زیبای ایران قبل از مغول؛ و نشان ندادن حالات چهره برگرفته از چینیان می باشد. چراکه حالات چهره ها در ایران قبل از مغول نشان داده نمی شوند، آن هم به علت قراردادی بودن چهره ها و پیکرها بوده است. با این حال هنر چین بر آن تأثیر می گذارد و حالاتی از چهره ها را می توان در بعضی از تصاویر دید.
هرچند که چهره های ظروف ایلخانان مغول تأثیراتی از هنر چینی و مغولی و ….. را داشته ولی همچنان ویژگی ها و خصوصیات اصیل ایرانی را که نسل به نسل انتقال داده می شده را رعایت می کرده است. این خصوصیات اصیل ایرانی را از دیرباز تا به امروز می توان دید.
