یادداشتی از محسن جلال پور
دوستان هفته‌نامه تجارت فردا که هر شش ماه یک بار جمع‌بندی جامعی از اوضاع و احوال اقتصاد کشور تهیه و منتشر میکند برای تحلیل عملکرد شش ماه گذشته و ترسیم چشم‌انداز اقتصاد کشور از من خواستند در قامت یک فعال بخش خصوصی با دکتر مسعود نیلی در قامت یک اقتصاددان گفت وگو کنم. چند روز پیش این گفت وگو انجام شد و بیش از۹۰ دقیقه درباره چالش‌ها و ابرچالش‌های اقتصاد ایران صحبت کردیم.
این سومین یا شاید چهارمین گفت‌وگوی مفصل من با دکتر مسعود نیلی است. نخستین بار زمانی گفت وگو کردیم که تورم مسأله اصلی اقتصاد ایران نبود اما امروز به اصلی‌ترین مساله اقتصاد ما تبدیل شده است. هرچند من در این گفت وگو تورم را یکی از چند بحران نگران‌کننده امروز اقتصاد کشور دانستم اما دکتر نیلی تاکید کرد که مهم‌ترین و عاجل‌ترین مساله کشور، تورم است.
شرح کامل این گفت وگو در شماره آتی تجارت فردا که روز شنبه ۲۴ مهر همراه با روزنامه دنیای‌اقتصاد منتشر می‌شود، آمده است و توصیه می‌کنم حتماً مطالعه کنید.
اما نکات مهمی از نظرات دکتر نیلی را در حین گفت وگو یادداشت کردم که به این شرح است:
🔹 باید همه روی موضوع تورم تمرکز کنیم چون از این ناحیه خطرات زیادی جامعه ما را تهدید میکند.
از سال ۱۳۳۸ تا قبل از ورود به دهه ۱۳۹۰ یعنی در طول ۵۲ سال، فقط دو سال تورم بالای ۳۰ درصد داشته‌ایم که سال‌های ۷۳ و سال ۷۴ بوده است. در سال ۷۳ تورم ۳۵ درصد داشتیم و در سال ۷۴ تورم به نزدیک ۵۰ درصد رسید.
🔹 اما در طول دهه ۱۳۹۰ به تنهایی چهار سال تورم بالای ۳۰ درصد داشته‌ایم. در سال ۹۲ با تورم نزدیک به ۳۵ درصد مواجه شدیم و پس از آن، از سال ۹۷ به بعد، مستمراً تورم‌های بسیار بالا را تجربه کرده‌ایم و با تورمی سنگین‌تر دهه جدید را آغاز کرده‌ایم.
🔹 این وضعیت که تورم چند سال پشت سرهم بالای ۳۰ درصد باشد و هر سال مقدار قابل‌توجهی هم افزایش پیدا کند هیچ‌وقت در اقتصاد ما تجربه نشده است.
🔹 تورم در فروردین ۱۴۰۰، حدود ۷/۲ درصد بود که در اردیبهشت به صورت طبیعی کاهش یافت، اما در خرداد به ۵/۲ درصد، در تیر به ۵/۳ درصد و در شهریور هم به ۹/۳ درصد رسید. این یک علامت است که نشان می‌دهد تحولات سیاسی کشور روی انتظارات تورمی به هر دلیلی اثر گذاشته است.
🔹 تورم روستایی از تورم شهری بیشتر است و تورم نقاط محروم کشور از تورم نقاط کمتر محروم بسیار بیشتر است.
🔹 بخش زیادی از محرومیت در کشور ما، حداقل در شرایط حاضر، برآمده از نارسایی‌های اقتصاد کلان است.
🔹 اگر بتوانیم سیاست درستی اتخاذ کنیم که تورم استان‌های محروم کاهش پیدا کند از سفر مستقیم مقامات به این استان‌ها دستاورد بیشتری دارد
🔹 سرنوشت ۸۵ میلیون نفر در گرو نحوه مدیریت پولی و مالی کشور توسط دولت است.
🔹 باید راهی پیدا کرد که مانع از وقوع سیل شد. سیلی که می‌تواند همه ما را از بین ببرد.
🔹 هیج زمانی را به اندازه امروز خطرناک نمی‌بینم. هرچند هنوز بازهم فرصت برای جلوگیری از بروز تورم بالا وجود دارد و می‌توان مانع از آن شد که کنترل امور از دست برود
🔹 متوقف کردن روند نگران‌کننده موجود تورم، امکان‌پذیر، اما در گرو اتخاذ تصمیمات سخت در مقایسه با تصمیمات بد است که برای یک دولت جدید، کاملاً محبوبیت‌زداست.
🔹 در انقباضی‌ترین سال از نظر منابع بودجه، انبساطی‌ترین بودجه از نظر مخارج تصویب شده است. این خودش سوالی ایجاد میکند؛ مگر کسی نمی‌دانسته که ما در چه شرایطی قرار داریم؟
🔹 ما از نظر تورمی در یک شرایط خاص هستیم و خدای ناکرده اگر این روند در مسیری بیفتد که انتظارات تورمی و واقعیت‌های اقتصاد هر دو به تشدید تورم منجر شوند با این حجم بالای نقدینگی که در اقتصاد ایران انباشت شده ممکن است در مسیر بسیار خطرناکی قرار گیریم که من عمداً نمی‌خواهم به ادبیات رایج آن اشاره کنم.
توجه: مطلب مندرج صرفاً دیدگاه نویسنده است و رسانه آبتاب در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
