یادداشتی از محبوبه افچنگی- کارشناس علوم اجتماعی
طی یک سال و نیم شیوع ویروس کرونا چیزی که بیش از همه قابل تأمل است، “نقش رسانه در جهت‌دهی افکار عمومی” می‌باشد. رسانه که در ابتدای امر سعی در حفظ آرامش مخاطب داشت و به طور مرتب به اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی می‌پرداخت، یکباره تغییر موضع داده و تبدیل به ابزاری برای تزریق ترس و نگرانی در جامعه شد. در این بین در رسانه ملی ریز و درشت، کارشناس و غیر کارشناس تا توانستند به این مهم دامن زدند؛ تا جایی که این ژانر وحشت تمامی لایه‌های زندگی اقشار جامعه، اعم از کسب و کار، رفت و آمد، گردش و تفریح، عادات بهداشتی، برگزاری مراسم ملی و مذهبی و… را تحت‌الشعاع قرار داد. از سوی دیگر در شبکه‌های مجازی به عنوان رسانه‌های غیر رسمی با گونه‌ای دیگر از خبر‌ها مواجه هستیم که یکپارچگی اخبار و محتوای رسانه ملی را ندارند و شایعه، بزرگ‌نمایی و حتی اخباری نقیض آنچه از رسانه ملی منتشر می‌شود را شامل می‌شوند. محتوای این دست اخبار هم بی‌تأثیر در باورهای عمومی و حتی رفتار و واکنش‌ها نیست. در این شبکه‌ها چند دستگی، فحاشی، سوگیری، خود دانا پنداری و… جریان غالب است.
مجموع مطالب بالا ذهن را به شرایط ماقبل کرونا و موضوعاتی خارج از کرونا سوق می‌دهد، که ما در مواجهه با مسائل روز جامعه چقدر متأثر از رسانه هستیم؟ پاسخ اینکه ما در رفع ابهام بسیاری از روزمرگی‌های خود متوسل به رسانه می‌شویم. ما روند امداد رسانی به مناطق سیل‌زده، علت گرانی اجناس، پیگیری صحت و سقم نشر یک شایعه، درگیریهای سیاسی فلان کشور و… همه و همه را از اخبار رسانه دنبال می‌کنیم. تبلیغات کالاها و خدمات تعیین می‌کنند که ما در سبد خرید خود چه مارک و برندی را داشته باشیم و به کدام فروشگاه و آموزشگاه مراجعه کنیم؛ از روابط و دیالوگ‌های شخصیت‌های فیلم‌ها و سریال‌ها الگو می‌گیریم؛ موفقیت را در تجربه شخصی دعوت‌شدگان به برنامه‌های تلویزیونی اعم از رتبه برتر کنکور و فلان کار‌آفرین [خوش شانس] خلاصه می‌کنیم؛ پای تماشای تعریف سرگذشت یک زندگی با چاشنی یک موسیقی غم‌انگیز ساعت‌ها اشک می‌ریزیم؛ استعداد و توانایی افراد را با رأی شخصی داوران برنامه‌ای تأیید و رد می‌کنیم؛ نظرات و صحبت‌های کارشناس فلان برنامه را بین خود واگویه می‌کنیم و در زندگی شخصی به کار می‌بریم. همه این‌ها به نوعی بر رفتار و باورهای ما جهت می‌دهند و تجربه بیش از یک سال زندگی با ویروس کرونا و اخبار و حواشی آن تلنگری بر این قضایاست. رسانه خواسته یا ناخواسته بر بسیاری از ابعاد زندگی ما جهت می‌دهد و بازبینی رفتار و گفتار خود در این ایام بهترین گواه بر این مدعاست.
توجه: مطلب مندرج صرفاً دیدگاه نویسنده است و رسانه آبتاب در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
