به اعتلای کشورمان معتقدیم

نقش رسانه ها در ارتقای سواد سلامت روان جامعه

    

 

    احمد حاجبی، مدیر کل دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت که هرگونه رفتار آسیب زننده به خود و هرگونه تهدید به خودکشی از سوی نوجوانان باید جدی گرفته شود و ما باید نوجوان را برای دریافت خدمات درمانی و روان ‌پزشکی حمایت و همراهی کنیم. اگر رسانه‌ها به پررنگ نمودن حاشیه‌های مربوط به افرادی که خودکشی کرده‌اند بپردازند، نه‌ تنها کمکی به کاهش این رفتار نمی‌ کند، بلکه ممکن است در مواردی، موجب افزایش پدیده ‌ی خودکشی های تقلیدی به خصوص در نوجوانان نیز بشوند. آن ‌چه که به مردم جامعه‌ ی امروزی ایران کمک می ‌کند، این است که به دنبال انتشار اخبار مربوط به خودکشی، رسانه‌ها در یک اقدام هم ‌گام با یک‌دیگر، مخاطبان را به توجه بیشتر به امر پیشگیری در سلامت روان سوق دهند و در جهت ارتقای سطح سواد سلامت روان مردم و درک نیاز به دریافت خدمات تخصصی برای درمان مشکلات مربوط به حوزه‌ ی سلامت روان بکوشند تا نظام سلامت نیز بتواند خدمت خود را به دست خدمت ‌گیرندگان نیازمند برساند. خودکشی و رفتارهای آسیب ‌زننده به خود (خودزنی) در نوجوانان، اغلب نشانه‌ ای از ابتلای فرد به یک اختلال روان‌ پزشکی است، یعنی عوامل برون‌زاد و درون‌زاد مختلفی می ‌توانند دست به دست هم داده و باعث شوند که نوجوان اقدام به خودکشی کند.

     اختلالات روان‌پزشکی، مانند: افسردگی در صدر این علل قرار دارد. هرچند، بسیاری از موارد اقدام به خودکشی منجر به فوت نمی ‌شوند، اما هر یک اقدام به خودکشی خطر اقدام بعدی را در خود فرد و یا اطرافیان او چندین برابر می ‌کند. خودکشی تقلیدی نوعی از خودکشی است که در نوجوانان به دنبال انعکاس نامناسب اخبار مربوط به خودکشی و یا حتی به دنبال خودکشی یکی از هم‌سالان و به دلیل ویژگی تقلید پذیری بیش‌تر در نوجوانان ممکن است رخ دهد. بیش‌ترین میزان اقدام به خودکشی در گروه سنی ١۵ تا ٢۴ سال است و آمار نشان‌ دهنده‌ ی بالاتر بودن میزان اقدام به خودکشی در زنان است که یکی از دلائل آن می تواند بالاتر بودن میزان شیوع افسردگی در آنان باشد. در افراد جوان و نوجوان بد تنظیمی خلق و رفتارهای تکانشی بیش‌تر است و همین امر سبب می‌ شود آمار اقدام به آسیب به خود و اقدام به خودکشی نیز در آن ‌ها بیش‌تر باشد. گاهی خودکشی‌ها در نوجوانان به صورت تقلیدی و به دنبال پخش اخبار توأم با شور و هیجان و دراماتیزه کردن اخبار مربوط به خودکشی‌های خاص، بدون بررسی سبب‌ شناسی آن‌ها رخ می ‌دهد.

     انتشار اخبار و عکس‌های منتشر‌ شده از فرد متوفی و قهرمانانه جلوه دادن اقدامش در پایان دادن به زندگی‌اش و احیاناً او را قربانی اجتماع نشان دادن، اشتباه رسانه‌ای است و نوجوان و جوان به اشتباه تصور خواهد کرد، پایان دادن به زندگی عاقبت طبیعی یک فرد تحت فشار اجتماعی است. در حال حاضر در کشورمان برنامه‌ ی ملی پیشگیری از رفتارهای خودکشی مبتنی بر راهبردهای توانمند‌ سازی جمعیت عمومی، شناسایی اختلالات و مراقبت فعال بیماران اقدام‌ کننده به خودکشی در حال اجرا است. مطالعات جهانی نشان می ‌دهند که اغلب کسانی که اقدام به خودکشی نموده‌اند، اغلب در فاصله‌ ی یک ماه قبل از آن به دلیل دیگری به یک پزشک مراجعه کرده بودند و این اهمیت شناسایی بیماران و ارجاع کارآمد و به موقع بیماران را نشان می ‌دهد. مهم ‌ترین کاری که می ‌توان برای دانش ‌آموزانی که با اختلالات روان ‌پزشکی شایع یا افکار خودکشی مراجعه می ‌کنند انجام داد، این است که به آن‌ها مهارت‌های زندگی و خود مراقبتی را بیاموزیم، در جهت درمان اختلالات آن‌ها اقدام کنیم و به خانواده‌های نوجوانان دارای مشکلات رفتاری و خصلت‌های تکانشی بیش‌تر، مهارت‌های فرزند پروری بیاموزیم تا بتوانند تعامل سازنده و غیرتخریب‌کننده ‌ای با نوجوان خود داشته باشند.

     وزارت بهداشت به ‌تنهایی نمی‌ تواند در کاهش میزان خودکشی موفق باشد، چون شواهد علمی موجود در داخل و خارج از کشور بیانگر این واقعیت هستند که عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و خانوادگی بر این پدیده تأثیر مستقیم و غیرمستقیم دارند و برای کنترل آن به همکاری همه‌ ی دستگاه ‌ها و ارگان‌ها با وزارت بهداشت نیاز است. با توجه به موارد اقدام به خودکشی در دوره‌ ی نوجوانی، برخی دستگاه‌ ها مانند آموزش و پرورش می ‌توانند نقش مهم و مؤثری در زمینه ‌ی پیشگیری از خودکشی داشته باشند. در صورت عدم توجه به این امر مهم و عدم همکاری آنان، بسیاری از برنامه ‌های بهداشتی پیشگیری ‌کننده برای گروه نوجوانان اثر بخش نخواهد بود.

 

Email
چاپ
آخرین اخبار