نویسنده: نیلوفر حامدی
اینجا مصر؛ شهر پورت سعید است. جایی که فریاد زنان برای مقابله با آزار خیابانی به گوش می رسد. دوچرخه سواری زنان در بسیاری از نقاط دنیا به طور تاریخی نماد مقاومت مدنی بوده است. هنوز هم هستند کشورهایی که بر اساس قوانینی نانوشته دوچرخه سواری را برای زنان ممنوع می دانند. از سوی دیگر آزار و اذیت زنان در حین دوچرخه سواری و احساس عدم امنیت زنان باعث شده تا زنان دست به اقداماتی نمادین و اعتراضی بزنند. در همین راستا زنانی در شمال مصر کمپین دوچرخه سواری برای مقابله با عدم تحمل دوچرخه سواری زنان را راه اندازی کردند. علت تشکلیل چنین کمپینی تلاش برای عادی سازی دوچرخه سواری زنان در فضای عمومی است. با وجود اینکه بسیاری از زنان دوچرخه سوار در مصر مورد آزار و اذیت عابران پیاده قرار می گیرند، چند دختر نوجوان در شهر «پورت سعید» تصمیم گرفتند تا این رویکرد را عوض کنند. آن‌ها گروهی با نام “تفاوتی وجود ندارد” تشکیل دادند تا میزان استفاده از این وسیله نقلیه را برای زنان هم ارتقاء دهند، به ویژه اینکه بعد از افزایش یارانه های سوخت توسط دولت، هزینه های استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی در این کشور افزایش پیدا کرده است. اولین رویداد آن‌ها، دوچرخه سواری جمعی در سطح شهر بود که باعث جذب مخاطبین بسیاری در بین زنان و مردان شد. «ایسراء فاید»، یکی از اعضای این کمپین درباره هدفشان می گوید: “ما فقط می خواهیم به مردم نشان دهیم که فرقی بین دختران و پسران وجود ندارد. می خواهیم چشم جامعه را به دوچرخه سواری یک دختر عادت دهیم.” «اناس المساری»، بنیان‌گذار این کمپین می گوید: “این شروع تغییر است، حضور در این رویداد اتفاق بسیار خوبی بود و به نظر من و سایر اعضاء، این اقدام می تواند آغازگر تغییراتی باشد.” در شبکه اجتماعی فیس بوک هم این کمپین مورد ستایش زیادی قرارگرفته است. یکی از دختران مصری در این خصوص با اشاره به اهمیت اتحاد گفت: “باید این باور را به جامعه رساند که دوچرخه سواری زنان امری طبیعی است و هیچ چیز شرم آوری در آن وجود ندارد.” بعد از انقلاب سال ۲۰۱۱ و افزایش فشار مزاحمت های جنسی و خشونت علیه زنان، دغدغه های گسترده ای در مورد حقوق زنان در مصر ایجاد شده است. در همین راستا، از سال ۲۰۱۴ مجازات های جدیدی هم علیه این رفتار در قانون گنجانده شده است که یکی از آن‌ها حبس تا ۵ سال است. «ایسرا فاید»، اولین بار وقتی ۵ سالش بود در شهرش، یعنی «پورت سعید» مصر دوچرخه سواری کرد. اما ایسرا، الان که ۱۵ سال دارد، در یک روز خاص و همراه با تمام زنان مصر، علیه آزار و اذیت خیابانی با دوچرخه به خیابان رفت. در اقدامی خلاقانه این دختران با شعار «تفاوتی وجود ندارد» یک اعتراض بزرگ دوچرخه سواری را در شهر «پورت سعید» سازماندهی کردند. سعیده که یکی از سازمان دهندگان این کمپین است می‌گوید: “دوست نداشتیم موقع دوچرخه سواری احساس تنهایی و اضطراب کنیم. این ایده برای دختران بود تا در زمان دوچرخه سواری احساس تنهایی نکنند. ما می خواهیم با مردان برابر باشیم، به خصوص وقتی می خواهیم به دوچرخه سواری برویم. تماشای یک زن روی دوچرخه نباید امر شوکه کننده ای برای دیگران باشد.” او و گروهش سعی می کنند تا این موضوع را به مسئله ای عمومی در جامعه مصر تبدیل کنند.
«ایسرا» توضیح می دهد: “برخی از مردم فکر می کنند دوچرخه سواری برای زنان ضرر دارد یا اینکه با آداب و رسوم و سنت های ما همخوانی ندارد.” بر اساس تحقیقات بنیاد تامسون رویترز، حملات به حقوق زنان در مصر یکی از سخت ترین حملات در جهان عرب است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، ۹۹.۳ درصد زنان و دختران در مصر مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند. آزارهای این چنینی مختص به خاورمیانه نیست. یک زن که در آمریکا زندگی می کند هم روایت های مختلفی دربار آزار و اذیت هنگام دوچرخه سواری دارد. او با خواندن درباره کمپین زنان مصری می گوید: “به عنوان یک زن خواندن درباره کمپین دوچرخه سواری زنان در مصر به من دلگرمی می دهد. اگرچه در کنار آن، دانستن اینکه ۹۹.۳ درصد از زنان در مصر مورد آزار و اذیت خیابانی قرار می گیرند یک ظلم آشکار است. من به عنوان یک زن که در ایالت متحده زندگی می کنم به تمام آزاری که زنان در سایر کشورهای دنیا تحمل می کنند اذعان دارم. نمی توانم این‌ها را بخوانم و بدانم که برای زنان در سایر کشورها موقع دوچرخه سواری چه اتفاقاتی رخ می دهد، اما خودم بدون هیچ کمکی به آن‌ها، دوچرخه ام را در گوشه ای پارک کنم.” او هم آزار را تجربه کرده است: “خود من یادم هست که یک بار در جاده Fordham وقتی در حال دوچرخه سواری بودم چطور یک مرد برای شوخی و خنده خودش، دستش را مقابل من قرار داد. یا یک بار دیگر وقتی در حاشیه رودخانه هادسون دوچرخه سواری می کردم چند نفر پشت من راه افتادند و حرف هایی زدند. چیزهایی مثل اینکه دوست داریم تو را موقع دوچرخه سواری نگاه کنیم. من سعی کردم بی توجه باشم و مسیر خودم را بروم اما آن ها سعی کردند بدن من را لمس کنند و حتی با سرعت زیاد از کنارم رد شدند که این خود سطح جدیدی از آزار همراه با خطر برای من بود.” او می گوید: “آزار در خیابان ها برای زنان مختص زمان دوچرخه سواری نیست. اکثر اوقات زنان در هنگام دوچرخه سواری مورد آزار و اذیت قرار می گیرند و این آزارها در زمان پیاده روی هم رخ می دهد. در حالی که دوچرخه سواری باید به من اعتماد به نفس بدهد اما چون همیشه باید حواسمان به همه جا باشد که خطری برایمان رخ ندهد، گاهی از مسیر اصلی منحرف می شویم. برای همین هم هست که برای زنانی که در مصر کمپین دوچرخه سواری را راه اندازی کرده اند کلاه از سر بر می‌دارم و قدردانشان هستم. دوست دارم به آن ها بگویم شما نه تنها در کشور خود برای رسیدن به حقی برابر می جنگید، بلکه به تمام دنیا هم این هشدار را می دهید که دوچرخه سواری برای زنان، به واسطه آزاری که حتماً تجربه می کنند خطرناک است.” حالا دیگر جنبش های مشابه دوچرخه در سراسر مصر به وجود آمده است. برای مثال، در قاهره سازمان دوچرخه سواری، تورهای گروهی را سازماندهی کرده است. این سازمان همچنین به زنان مبانی دوچرخه سواری را هم آموزش می دهد. زنان در مصر منتظر روزی هستند که وقتی روی دوچرخه هایشان مشغول سواری هستند، تنها نگرانی شان چاله های احتمالی و عابر پیاده و خودروها باشد، نه دست درازی!
