نویسنده: مهندس سید محمد حسینی -پژوهشگر علوم زیستی و مدرس دانشگاه
به چشم‌اندازهایی که به طور کامل از دخالت‌های انسان در امان مانده باشند، محیط طبیعی گفته می‌شود. به همین دلیل زمانی که دخالت انسانی کم یا متوقف می‌گردد، اکوسیستم نیز خود را ترمیم کرده و به تکامل طبیعی خود ادامه می‌دهد. در این راستا کشاورزی ارگانیک ترکیبی از سنت، نوآوری و علم به نفع محیط زیست به اشتراک گذاشته و ترویج دهنده روابط عادلانه و زندگی با کیفیت خوب را برای همه با حفظ سلامت خاک، اکوسیستم و مردم است. تفکر ارگانیک بین سالهای ۱۹۷۰ الی ۱۹۸۰ بوجود آمده و عملاً در سالهای بعد استانداردهای لازم تدوین و محصول آن تولید گردیده است. با این وجود با توجه به انتقادات و نواقص مربوط به تولید ارگانیک تجدید نظرهای لازم توسط سازمان USDA در جریان است. طراحی سیستمهای کشاورزی آینده، می بایست به نحوی باشد که از منابع موجود در مزرعه جهت افزایش تولید و بهبود کیفیت استفاده نماید. افزایش تثبیت ازت، تولید مواد آلی بیشتر، مدیریت تلفیقی آفات، انتخاب ارقام مقاوم به تنش های زیستی و غیر زیستی و افزایش فعالیت بیولوژیکی از جمله عوامل مهم و مؤثر در کارآیی استفاده از منابع میباشند. مدیریت صحیح نیز در بهبود کارآیی استفاده از منابع اثرگذار است و جهت توانمندی جایگزینی انرژی های ورودی گران قیمت مؤثر واقع می شود. برای تولید کنندگانی که نمیتوانند کاملاً تولید ارگانیک داشته باشند، میبایست با استفاده از رهنمودهای کارشناسان و محقیقن کشاورزی از شیوه های مبارزه تلفیقی بیولوژی و شیمیایی (IPM) استفاده کنند. در این سیستم بهترین شیوه های مدیریتی، تغذیه صحیح و دقیق محصول، تناوب زراعی و کاشت محصول از نوع لگوم ها، اقدامات بهداشتی، انتخاب مناسب زمین و عدم استفاده از هورمون ها و دیگر محلولهای شیمیایی و نظایر آنها مورد تأکید میباشد. در نتیجه مجبور به استفاده صد در صد از سموم شیمیایی نمی باشند و لذا مصرف سموم به میزان قابل ملاحظهای پائین میآید.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، کشاورزی ارگانیک به عنوان یک روش برای بهبود امنیت غذایی خانواده و یا برای کاهش هزینهها به تصویب رسیده است. در کشورهای توسعه یافته، کشاورزان کوچک به طور فزآیندهای در حال توسعه کانالهای مستقیم برای ارائه محصولات ارگانیک غیر گواهی شده به مصرف کنندگان هستند. نتایج تحقیقات محققین و طی آن تکنولوژیهای موجود توانستهاند تا حدودی آثار زیانبار نهاده های مصرفی مثل سموم و کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی را کاهش دهند. در بسیاری از جهات هنوز اهمیت سرمایه گذاری در بکارگیری این تکنولوژیها در راستای توسعه پایدار در بخش کشاورزی بر دست اندرکاران خیلی روشن نمی باشد و متأسفانه بسیاری از کارشناسان ذیربط مرتباً از روشهای آسان و صرفاً درمانی، یعنی مصرف سموم شیمیایی را برای دفع آفات و بیماریها و عمدتاً کودهای شیمیایی را برای تغذیه گیاهی توصیه می کنند، ضمن اینکه برنامه و اعتبار مناسب برای رفع این معضل با استفاده از شیوه های جدید یا وجود ندارند یا میزان آن ناچیز است.
