نویسنده: دکتر فاطمه مهسا کارآموزیان
طبق آمارهای ســازمان ملل متحد، حدود ۸۹۶ میلیون نفر در کشــورهای در حال توسعه بــا درآمــدی حــدود ۹.۱ دلار در روز زیــر خط فقــر زندگــی میکننــد. عواملی چــون «افزایش قیمــت مواد غذایــی»، «جنــگ و ناامنی»، و «عــدم وجود قانــون محکم» بــرای حمایت از اقشــار آســیب پذیر از عواملی هســتند که در میان عوامل متعدد؛ به گســترش پدیده شوم فقر دامن میزنند. “فقر” باعث گرســنگی و ســوء تغذیه است، به طوری کــه بیماریهــای متعددی از آن ناشــی شــده و گاه منجر به فوت فرد میشــود. در این میان راهکارهای متعددی برای ریشه کن سازی فقر و گرسنگی ارائه شده اند که ممکن است در مقطع کوتاهی پاسخگوی نیاز یک جامعه بوده باشند، اما هیچگاه منجر به رفع قطعی فقر و گرسنگی نشده است. باید گفت که عدم دسترسی به غذای کافی یک بعد از ابعاد ابتلاء به فقر شدید است. عــده ای از کارشناســان اعتقاد دارند کــه بین «فقــر»، «قیمت مــواد غذایی» و «گرســنگی» ارتباطی خطی وجود دارد. گفته میشــود که هر فرد فقیر گرســنه اســت، در حالی که همه افراد گرسنه فقیر هستند. آمارهــا نشــان میدهنــد کــه میلیونهــا نفــر در جهــان از گرســنگی و ســوء تغذیــه رنــج میبرند. با وجود این ارقام دردناک، شاید بتــوان بــا تمســک بــه راهکارهایــی ماننــد هدیه دادن مواد غذایــی در مقطع زمانی خاص، جــان گروهی را نجــات داد، اما آیــا این یک راهــکار دائمی اســت و منجر به ریشــه کنی فقــر و گرســنگی میشــود؟ بایســتی اعتراف کــرد کــه خیــر! هدیــه دادن مــواد غذایــی تنهــا در شرایط بحران راهکاری مطلوب خواهد بود. متأســفانه، چهره کریه فقر زمانی نمایان تر میشــود کــه در آن دختران از تحصیــل بازداشــته می شــوند تــا در هزینه هــا صرفــه جویی شــود. گاه این دختــران به کارهای ســخت واداشــته می شوند. گاه ایــن دختران در ســنین پائیــن بــه ازدواج افــرادی ســالمند و متمکن واداشــته میشــوند. عدم آموزشهــای عمومی و فقر فرهنگی در زیر ســایه تبعیض جنســیتی، بروز این خشونتها را تشدید میکند. شواهد نشان میدهند که ایــن دختران اغلب سرنوشت دردناکــی دارند و اشــکال مختلف خشــونت را در دوران کوتــاه عمــر خــود تجربــه میکننــد، به طــوری کــه گاه دســت بــه خودکشــی میزننــد. هرچند دختران به دلیل آســیب پذیر بودن، بیشــتر در معرض خشــونت هستند، اما پسران نیز از عواقب فقر مصون نخواهند بود. از آنجــا که علــل فقر بایســتی در هر جامعه و بســته به شــرایط آن جامعه بررســی شــود، لذا صرفا یک راهــکار عمومی بــه نظر نگارنــده این متــن نمی تواند گشایشــگر معضل باشــد. در ابتدا نیاز اســت تــا دلائل فقر و گرســنگی به طور منطقه ای بررســی شــوند و با توجه به شــرایط محیطی و فرهنگــی راهکارهای کوتاه مــدت و دراز مدت برای رفع آن در نظر گرفته شود. یکــی از راهکارهــای خوبــی کــه توســط ســازمان ملــل متحــد ارائــه شــده اســت، توانمندسازی زنان اســت. زنان نیمی از جمعیت جهان را شامل میشوند. شاید به جرأت بتــوان گفت کــه هرچند زنــان بیشــترین قربانیان فقر هســتند، امــا حمایت از آنان نیز مؤثرترین راهکار برای ریشه کن سازی فقر است. چنانچه مادر یک خانواده بتواند مهارتــی خــاص – اعــم از: «کشــاورزی»، «خیاطی»، «صنایع دســتی» و ســایر مــوارد- را فرا بگیرد، این امر به او کمــک میکند تا در جهت فقر زدایی از خانــواده اش بهتر عمل نماید. همچنین، برقراری بیمه و مستمری مکفی برای افراد نیازمند بسیار اهمیت دارد. اهمیت ایــن موضــوع بــرای زنــان سرپرســت خانــواده و ســالمندان بیشــتر خواهــد بود. باید گفت که توجه بیشتر مسئولین به این امر و تصویب قانون محکم و نظارت دقیق بر اجرای آن میتواند، به ریشه کن کردن فقر درجامعه کمک نماید. فعالیت سازمانهای مــردم نهــاد و خیریه هــا در قالــب گروههای خودیــار نیــز میتواند با اتــکاء به تــوان مردمی، گامهای مؤثری در این زمینه بردارد. شــایان ذکر اســت که در دین مبین اسلام نیز به رفع فقر از جامعه سفارش شده است. به امید روزی که شاهد ریشه کن شدن فقر و گرسنگی در سرتاسر جهان باشیم.
