نویسنده: مهندس حسن اشرف گنجوئی-کارشناس رسمی و محقق تأمین آب
کوهپایه یکی از مناطق خوش آب و هوا، کوهستانی و زیبای شهر کرمان برای تفریح و گردشگری می باشد. حاصل ذوب تدریجی برفها، یخ های مناطق کوهستانی و زه آبهای حوزه آبریزی به وسعت بیش از یکصد و پنجاه کیلومتر مربع، به صورت آب پایه و یا آب دائمی از مجاورت روستای چهار فرسخ به کویر لوت منتهی می شوم و رودخانه درختنگوئیه یا کوهپایه نام گرفته ام. آبی دائمی که از مسیرم عبور می نماید، بیش از دویست و پنجاه لیتر در ثانیه است. اهالی شهداد که از کیفیت و ارزشم با خبر بودند از ساحل سمت چپم کوره ای به فورم کوره قنات به طرف شهداد و در جهت شیب احداث نمودند، به این ترتیب آب دائمی و پایه ام را به طرف شهداد منحرف و بهره برداری می نمودند. این شیوه کار سالهای سال انجام میشد تا اینکه خواستند به صورتی مدرنیزه از آب استفاده نمایند، بندی انحرافی بتنی با عظمت و پر هزینه ساختند که کوره قنات را حذف و پس از جمع شدن آب پشت بند انحرافی از طریق کانالهای جانبی آب را بیشتر از قبل و به صورت دائمی و پیوسته به شهداد منتقل نمایند.
بخت بد و فرصت طلبی سودجویان در انجام کیفی کار، ساختمان نادرست بند احرافی سال بعد تبدیل به پل شده و تمامی آمال و آرزوهای شهدادیها را برباد داد. آرزو و حسرت کوره قنات سنتی و آباء و اجدادی را هم به دل آنها گذاشت. از اینجاست که بسترم پس از پل شدن بند انحرا فی در اثر فرسایش گود و آب سوار کوره قنات سنتی هم نمیشد. مشکلات کم آبی بشدت برای شهدادی ها فراهم و کار کشاورزی آنها مختل تا جائیکه ترانشه ای به طرف شهداد در آورده که آب مرا از طریق آن به شهداد هدایت نمایند. بسترم تا کف ترانشه بیش از هفت متر اختلاف ارتفاع داشت، ناگزیر شدند که بندی خاکی به وسیله بولدوزر بریزند تا پس از جمع شدن آب پشت آن سوار کانال داخل ترانشه گردد. ناگفته نماند که که من تنها آب پایه و دائمی را منتقل نمی کردم، بلکه منتقل کننده سیلاب های فصلی هم بودم، هر دفعه که سیلاب از من عبور میکرد بند خاکی را به شدت تخریب و کار انتقال آب به کانال شهداد مختل میشد. متأسفانه پس از چنین و چند سال هنوز هم حسرت آب به دل شهدادی ها مانده و روشی برای آبگیری کامل از من پیدا نکرده اند. کم کم متوجه شدم که در دو الی سه کیلومتری پائین تر، بند انحرافی بتنی و پرهزینه ای از طرف وزارت نیرو میسازند. هدف آنها مهار سیلاب ها و انتقال به سیستم پخش سیلاب برای تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی بود. خیلی متأسف شدم که چرا این بند انحرافی را دو منظوره نساختند تا مشکل تخریب بند خاکی در هر نوبت بارندگی هم برطرف گردد. بالاخره متوجه شدم که حساب و کتاب و مدیریتی برای اداره من (رودخانه درختنگوئیه) در استان کرمان وجود ندارد، هر روز نقشه ای و کاری انجام میدهند که منطبق بر مطالعه و آینده نگری نمیباشد. شما خواننده عزیز اگه ممکنه از مسیرم بازدید و مشکلاتی که برایم ایجاد نموده اند با چشم بینا بیان و منتقل فرمائید. به آنهائیکه (وزارت نیرو) قصد انتقال آب از سرشاخه های هلیل رود را دارند، بفرمائید تا آنجائیکه خبر دارم، اندوهجردی ها، شهدادی ها، سکنه دهنه غار و کوهپایه دوران، حرمکی ها، گلبافی ها، جوشونی ها، راوری ها، زرندی ها و….و….و….و….همه و همه را در این استان پهناور به روز سیاه نشاندی، فکر نمی کنید که بسه، حداقل دست از سر سرشاخه های هلیل بردارید.
