نویسنده: دکتر فاطمه مهسا کارآموزیان
موضوع مادران زندانی و کودکانشان، مسئله مهمی است که باید در ابعاد مختلف به آن پرداخته شود، چراکه این مهم درگیر طیف وسیعی از مسائل می باشد. در واقع، زندان رابطه مادر و فرزند را مختل می کند، بطوریکه منجر به بروز آسیب های روانی و جسمی متعددی می شود، هرچند تحقیقات تا به امروز تنها توانسته اند بر روی آسیب های کوتاه مدت نظر نظر بدهند، ولی به طور قطع بعضی از آثار سوء این آسیب ها گاه تا پایان عمر با فرد است چراکه مادران مسئولیت فرزند پروری دارند و گذراندن دوران زندان بر روی این وظیفه مهم تأثیر می گذارد. لازم است بدانیم که قبل از هر اقدامی دانستن آمار حقیقی مادران زندانی و کودکانشان به ارائه راهکارهای مؤثر کمک شایانی می کند. طبق آمار جهانی سال ۲۰۱۸ میلادی تخمین زده شده است که یکی از والدین میلیونها کودک در سراسر جهان در زندان است. ده ها هزار کودک با مادر خود در زندان زندگی می کنند. از آنجا که سیستم های زندان معمولاً برای مادران و کودکان طراحی نشده است، آنها شرایط دشواری را می گذرانند. از اهم موارد می توان به مراقبت های بهداشتی اشاره کرد و اینکه چگونه می توان پیش بینی های لازم بهداشتی و درمانی را برای زنان زندانی و فرزندانشان انجام داد. به عنوان مثال زنان زندانی که باردار هستند، نیاز به مراقبت های پزشکی ویژه و داروهایی دارند که اغلب تأمین آنها در زندان مقدور نمی باشد و باید از خارج از زندان تأمین شوند.
رده سنی که مادر می تواند کودک خود را در زندان نگه دارد در کشورهای مختلف متفاوت است. مثلاً در آرژانتین مادر می تواند تا چهار سالگی کودک را با خود در زندان همراه داشته باشد. در امارات متحده عربی و ایران تا دو سالگی این امر ممکن می باشد. در پاکستان تا شش سالگی و اگر کسی بیرون از زندان برای مراقبت از کودک نباشد، کودک می تواند تا ده سالگی با مادر خود در زندان بماند. اغلب تصمیم گیری ها به شکلی است که در آن منافع کودک ارزیابی می شود و بر اساس آن تصمیم نهایی اتخاذ می شود. بطور کلی، زندان های کمی وجود دارند که مادر بتواند در آنجا از کودک خود نگهداری کند. همچنین، ارائه خدمات رفاهی به این گروه از زندانیان اهمیت دارد. از سوی دیگر محیط زندان برای این مادران و کودکانشان استرس زا است و نیاز است تا افرادی که با این گروه از زنان و کودکانشان در تماس هستند، آموزش های لازم را ببینند و بدانند که در شرایط خاص با این مادران چگونه برخورد شود. در پایان، لازم است تا به زنان زندانی و خانواده هایشان مهارت های کافی برای دوران پس از آزادی آموزش داده شود تا بتوانند روابط خانوادگی را تقویت کنند و به جامعه بازگردند.
