نویسنده: دکتر رزیتا خسروی – جامعه شناس
از ابتدای اسفند ماه ۱۳۹۸ و اعلام رسمی ورود بیماری مرگبار کووید ۱۹ به کشورمان صدها مطلب مفید در باب راهها و روش های پیشگیرانه در حوزه علوم پزشکی و سلامت و هشدارهای جدی در این خصوص به سمع و نظر مردم رسانده شده است. در این بین روانشناسان و جامعه شناسان عزیز کشورمان نیز به موازات جامعه محترم پزشکی به درمان های روانی و اجتماعی و توانمند سازی آحاد جامعه پرداختند. مردمی خسته از یک سال کار و تلاش با فراز و نشیب هایی که پشت سر گذاشته بودند به ناگهان و در اوج بسیاری از مشکلات به ویژه تورم و گرانی در آخرین ماه سال با رکود و تعطیلی الزامی و اجباری روبرو شدند. تعطیلی مشاغل و بیکاری جمع کثیری از مردم هرچند مهر تأییدی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری است، اما لزوم توجه به اقشار آسیب پذیر که قرار است برای مدت طولانی در فرایند قطع زنجیره بیماری مشارکت کنند از ضروریات است. کرونایی که علاوه بر گرفتن جان انسانها، به زودی افزایش بی سابقه پدیده بیکاری، منجر به فقری دامنگیر و به تبع آن وقوع انواع جرم ویژه را به ارمغان خواهد آورد. مسأله بیکاری در کنار کارکردهای اقتصادی و اجتماعی‌اش، دارای بازخوردهای سیاسی و حتی امنیتی است. مطابق تحقیقات، فقر ناشی از بیکاری یکی از بزرگترین علل وقوع جرم در کشور ماست. جرائم مالی خرد و کلان مانند سرقت یکی از رایج ترین جرائم که بر اساس آمار اولین اتهام کیفری در دادگستری های سراسر کشور سرقت است و همه می دانیم که هر چقدر آمار بیکاری و فقر در جامعه افزایش یابد به همان نسبت آمار جرم هم در کشور بالاتر می رود.
حال با توجه به وضعیت بحرانی کشور و تصور خوشبینانه حداقل ۴ماه برای کنترل و کاهش نسبی کرونا در ایران باید برای نیازهای اولیه اقشار آسیب پذیر که اینک بیکار و فقیرتر شده اند فکری کرد. نیاز اولیه یعنی نان شب! فکر می کنید زن یا مرد سرپرست خانواری که بیکار شده حداکثر تا چند روز دیگر می تواند نیازهای اولیه زندگی اش را تأمین کند؟ اجاره مسکن، هزینه های مضاعف بهداشتی و سلامت، هزینه های درمان احتمالی بیماری هایی که گریبانگیر خود یا خانواده اش است همچون بیماری های قلبی، تنفسی، دیابت و….تا چند روز می تواند شعار (درخانه بمانیم) را عملی کند؟ بعد از آن چه می شود؟ ما هر چقدر هم برای آنها حرف بزنیم وقتی شکمی گرسنه باشد فایده ای ندارد! خانواده های آسیب پذیر وکم درآمد، قوت لایموتشان را از کار روزانه شان تأمین می کنند و حالا درآستانه جدالی نابرابر با مرگ و زندگی قرارگرفته اند با چاشنی بیکاری و فقر!
با نگاه جامعه شناسانه در زیر پوست کرونا زده کشور هشداری جدی وقوع عنقریب انواع جرم ویژه را اعلام می کنم و شعار پیشگیری بهتر از درمان است را در این حوزه نیز کارساز می دانم. نقش مهم دولت و سازمانها و نهاد های دولتی در برنامه ریزی مدون فقر زدایی و تأمین و رفاه اجتماعی بسیار پررنگ و ضروری است. پرداخت وام های کم بهره، اهدا سبد کالاهای ضروری به صورت ماهیانه، حمایتهای مالی از بیماران پرداخت بیمه های بیکاری و دهها روش پیشگیرانه دیگرمی تواند در این همیاری عمومی تأثیر گذار باشد. سازمانهای مردم نهاد (NGOs) و خیرین خوبمان به عنوان بستر مهم حمایتگر اجتماعی به کمک مردم آسیب دیده بشتابند باید تا دیر نشده کاری کرد! خیرین عزیزی که سالهاست دغدغه فقر زدایی داشته اید و همیشه در خط مقدم ایثار و بخشش و نیک نامی و نیک فرجامی بوده اید اینک زمان کمک و یاری مجدد است، جان شما و جان مردم!
بدانیم که با هر سرفه دردناک کرونایی تبی در زیر پوست جامعه در حال گداختن است، تبی به نام فقر و اتفاقی قابل پیش بینی به نام جرم، ما در خانه می مانیم اما نگران وضعیت هم میهنان بحران زده مان هستیم. بیایید تا دیر نشده کاری کنیم!
