نویسنده: دکتر فاطمه مهسا کارآموزیان
جرائم ســازمان یافتــه تهدیدی برای امنیت جهان هســتند، چراکه روند توســعه کشــورها را محــدود کــرده و موجــب تقویت تروریســم میشــوند. شــاید بتوان گفــت یکــی از بهترین راهکارها جهت خنثی ســازی فعالیت گروههای جرائم سازمان یافته، پیشگیری از جرم با ارتقاء سطح ســلامت، امنیت و عدالت در جامعه است و در کنار آن ایجاد آگاهی عمومی در مورد این جرائم در سطح جامعه نیز ضروری میباشد. وجود شبکه جهانی در قرن ۲۱ ام؛ سیستم جهانی تجارت، حمل و نقل و ارتباطات، افراد را قادر می ســازد تا ایده ها و اطلاعات خود را خیلی ســریع به سراســر دنیــا مخابره کنند. این شــبکه عــلاوه بر این کــه میتواند بــه ترویج توســعه و رفــاه عمومی کمک کنــد، میتواند بطرق مختلف جامعه را آسیب پذیر نماید و امنیت را در آن تضعیف نماید، چرا که بهره گیری از فن آوریهای نوین سبب میشود تا شبکه های جرائم سازمان یافته و شورشیان به راحتی با یکدیگر در تماس باشند و در سطح بین المللی با یکدیگر همکاری کنند.
باندهای جرائم ســازمان یافته «مواد مخدر»، «اســلحه»، «منابع طبیعی»، «کالاهــای تقلبــی» و «انســان» در سراســر مرزهــای بین المللــی فعالیــت میکننــد و در این راه ســود اقتصــادی فراوانی بــه دســت می آورند، لذا بایســتی مناطق آســیب پذیر را در ســطح منطقه ای و فرا منطقه ای شناســایی کرده و تمامی کشــورها در سرتاســر دنیا برای کاهش سطح آسیب با یکدیگر همکاری کنند. یکــی از اصلی تریــن راهکارها پیــاده کردن قانــون در جامعه اســت. حاکمیــت قانون بدان معنی اســت کــه هیچ کس بالاتر از قانون نیســت. باید گفت که بــا اصلاح قوانین کیفــری و استفاده از قوانین جایگزین در برخی موارد و همچنین، حمایت از اجرای عدالت میتوان ســطح امنیــت اجتماعی را ارتقاء داد و سلامت جامعه را تضمین کرد.
تقویــت حاکمیت قانون مدار عامل مهمــی در حفظ ثبات امنیت ملــی در یــک کشــور است. حاکمیت قانون در کشــورهای کــم درآمــد و کشــورهایی کــه در حــال جنــگ هســتند، با چالش روبرو است. رشد جرائم ســازمان یافته در این مناطق به دلیــل ضعف در اجرای عدالت اســت که در نتیجــه آن جامعه بی ثبات می شود. زمانی که در یــک کشــور قانون محکــم کیفری و قوه قضایی عادل وجود نداشــته باشد، مجرمان فرصت سوء اســتفاده پیدا میکنند. این مجرمان جامعه را به سوی نابودی میکشانند.
برخــی از مؤلفه هــای کلیدی ماننــد: اصــلاح قوانیــن، استفاده از مجازات های جایگزین، ترویــج عدالــت و حمایت از بازپروری زندانیان و بازگرداندن آنها به جامعه همچین، حمایت از خانواده های آنان مد نظر است.
توجه داشته باشید که آمــوزش مهارتهای حرفه ای بــه زندانیان به بهبــود آنان کمک کرده و باعث میشــود که افراد پس از آزادی از زندان کمتر به ســراغ جرم و خشــونت بروند، لذا برگزاری کلاسهای آموزشــی همراه با روان درمانی در زندانها توصیه میشــود. افزایش تعداد زندانیان، راه درمان جامعه نیست و میتوان راههای دیگری را برای مجازات و تأدیب مجرمان پیشــنهاد کرد، چراکه طبق پژوهش های انجام شده، اکثر افرادی که مدت کوتاه تری زندانی بوده اند نسبت به افرادی که مدت طولانی تری در حبس بوده اند، تمایل کمتری به بازگشت به سوی جرم پس از رهائی از زندان داشته اند. شایان ذکر است که در بسیاری از زندانهای جهان، شــرایط نامطلوبی حتی بسیار پایینتــر از حداقــل اســتانداردهای بین المللــی وجــود دارد و «حقــوق بشــر»، «امنیــت» و «بهداشــت» را در زندانهــا بــا چالــش جدی روبــرو کرده اســت. همچنیــن، بیماریهــای عفونی از قبیل ایدز و ســل در ایــن زندانها افــراد را آلوده میکنـنـد و ســلامت روان زندانیان را به خطر میاندازد. متأســفانه، مصرف موادمخدر در این زندانها نیز شــایع است و در زندانها با زندانیان بدرفتاری میشــود و گاه افراد مورد سوء اســتفاده جنسی قرار میگیرند. بیشتر افرادی که در این شــرایط به جامعه باز میگردند با خود مشکلات حل نشده ای مانند اعتیــاد و بیماریهــای عفونــی می آورند که امنیت و بهداشــت جامعه را به خطر می اندازند.
مســئله دیگــر پرداختــن بــه بهداشــت عمومــی در ســطح جامعه است. مسئله بهداشت اغلب از نزدیک بــا جرائــم ســازمان یافتــه ای از قبیــل تولید مــوادمخــدر و قاچاق موادمخدر که سلامت جامعــه را تهدید میکنند، در ارتبــاط اســت. اســتفاده از مــوادمخدر یکــی از عوامــل اصلــی تهدیــد ســلامت در ســطح جهــان اســت. مصــرف کننــدگان مــواد مخــدر در معــرض ابتــلاء بــه امــراض عفونــی ماننــد ایــدز، هپاتیــت و ســل قــرار دارنــد کــه تهدیــدی بــرای سلامت عمومی جامعه است. توجه داشــته باشــید که باید به مصرف کننــدگان موادمخــدر کمک کرد، زیــرا اعتیاد آنهــا قابل درمان اســت و ایــن افــراد میتواننــد بهبود یابنــد. قــرار دادن مصــرف کنندگان مــوادمخــدر در رده مجرمین نمــی تواند به حــل معضل مــوادمخدر کمک مؤثــری بکند. توجه به اقشــار آســیب پذیــر در یک جامعــه اهمیت بســیاری در پیشــگیری از جــرم دارد. در اینجــا اتخــاذ اســتراتژیهای صحیــح و برنامــه ریــزی دقیــق بــرای پیشــگیری مؤثــر از بیماریهای در راســتای کمک به درمان، مراقبت و حمایت از افراد اهمیت ویژه ای دارد. در این راستا بهره گیری از حمایتهای دولتی، فعالیت ســازمانهای مــردم نهاد و مراکز خیریه میتواند به طور مؤثری نقش آفرینی کند. همچنین، بایســتی سیســتم بهداشــت و درمــان طوری طراحی شــود کــه برنامه های درمانی، مراقبتهای بهداشــتی و توانبخشی در دســترس همه متقاضیان در یک جامعه باشند. ســرمایه گذاری در پیشــگیری از جرم، هزینه مراقبتهای بهداشتی را کاهش داده و موجب برقــراری امنیــت در جامعــه میشــود.
