الهه مهرنیا
هنر زیبای سفالگری از کهن ترین هنرها بوده، که سابقه ی بسیار طولانی داشته؛ اختراع سفال را به زنان جامعه نسبت داده اند. پس از آن اختراع چرخ سفالگری یکی از مهمترین تحول هنر سفالگری بوده. ساکنان فلات مرکزی ایران را اولین مخترعان چرخ سفالگری در جهان می دانند.
از قدیمی ترین نمونه های سفالهای کشف شده می توان به سفال غار و یا سفال دوران نوسنگی غار، که در غار کمربند در نزدیک بهشهر کشف شده، اشاره کرد.
نقوش روی سفالهای پیدا شده از کاوش های دوره ی نوسنگی هندسی، گیاهی، و حیوانات فراوان است؛ البته بصورت بسیار ساده و تمثیلی. نقوش انسانی هم بوده؛ ولی به صورت اندک و تصنعی. این نقوش زبانی برای انتقال اندیشه و تفکر بوده. هرچند با پیدایش خط و آغاز شهرنشینی، نقوش پیام رسان جوامع کشاورزی و شکارچیان روی سفال، جایگاه خود را از دست داد.
عصر طلایی سفالگری ایران را می توان دوره سلجوقیان (قرن پنجم هجری قمری) جستجو کرد. از آنجایی که دین اسلام فلزات گرانبهای دوران ساسانیان را منع می کند، سفالگری به اوج و شکوفایی خود می رسد. در دوره سلجوقیان و خوارزمشاهیان (قرن ششم هجری قمری) ساخت ظروف سفالین با لعاب یک رنگ به اوج خود رسید. سفالگران در این دوره نام خود را بر روی سفال ها می نوشتند.
با ورود مغول ها، تأثیرات فراوانی از فرهنگ و سنت های هنر شرق دور وارد هنر ایرانیان شده، چراکه مغولان هنرمندان چینی را برای کار به دربار خود آورده بودند. در این دوره سفالینه ها با ادبیات نیز پیوند خورده اند، میتوان صحنه های حماسی ملی و همچنین، اشعار شعرای نامداری چون فردوسی، نظامی و … را مشاهده کرد.
عهد صفوی (اوائل قرن دهم هجری قمری) را میتوان عصر طلایی دیگر سفالگری ایران نامید. سفال کوباچه، طرح گل و مرغ و …. در این دوره ابداع شده اند.
در دوره زند و قاجار (قرن دوازدهم و سیزدهم هجری قمری) صنایع و هنر ایران سقوط چشمگیری داشت. ظروف ساده و بدون تزئین شدند. در این دوره ظروفی با نقوش آبی لاجوردی تیره روی زمینه ی سفید با تزئینات مشبک متداول شد.
