به اعتلای کشورمان معتقدیم

۴ تله تشدید فقر

 

      بنرجی و دوفلو، ۲ اقتصاددان برجسته دانشگاه MIT، بیش از ۱۵ سال از عمر خود را صرف بررسی زندگی فقرا در هند،  مراکش، کنیا، اندونزی و بسیاری دیگر از کشور های در حال توسعه کرده‌ اند. کتاب اقتصاد فقیر (Poor Economics)، چکیده تجربیات این ۲ اقتصاددان در زمینه ارزیابی نتایج سیاست‌ های مختلف فقر زدایی است. بخشی از کتاب، به ۴ دام جوامع فقیر اشاره می‌ کند، دام‌ هایی که توجه به آنها، می‌ تواند کاتالیزور برنامه‌ های فقر زدایی دولت‌ ها و سازمان‌ های عام‌ المنفعه باشد:

  ۱-تله کم‌ اطلاعی: بسیاری از فقرا به چیزهای کمابیش بدیهی برای خانوارهای متوسط (مانند ارزش بالای سال‌های اولیه تحصیل یا منافع زیاد واکسیناسیون منظم)، باور ندارند. طراحی شیوه‌ های جذاب برای در اختیار گذاشتن اطلاعاتی ساده، راهی کم‌ هزینه است که می‌ تواند تغییرات مثبت وسیعی در زندگی فقرا ایجاد کند.

  ۲- تله تأخیر اندازی مسایل حیاتی: فقرا مجبورند بار مسئولیت جنبه‌ های بسیار زیادی از زندگی خود را مستقیماً به دوش بکشند، جنبه‌ هایی که برای خانوارهای متوسط، وضعیتی خودکار و از پیش‌ تعیین‌ شده دارد (مانند به دست آوردن آب سالم، تغذیه مناسب کودکان و نوجوانان و یا بیمه‌‌های سلامت و بازنشستگی). طراحی مشوق‌ های کوچک برای آنکه فقرا چنین چیزهای مهمی را به تأخیر نیندازند، رکن کلیدی یک برنامه فقر زدایی موفق است.

  ۳- تله نبود بازار: برخی بازارها برای فقرا وجود ندارند یا آنها در این بازارها با قیمت‌ های نامتعارفی روبرو می‌ شوند. مثلاً فقرا به دلیل نداشتن وثیقه، دسترسی به سیستم بانکی نداشته و مجبورند نرخ‌ های بهره کمر شکنی را به وام‌ دهندگان محلی بپردازند. بسیاری از فقرا نیز به دلیل دوری از مراکز جمعیتی، به شبکه توزیع بسیاری از کالاها یا خدمات دسترسی ندارند. طراحی نو آوری‌های کسب‌ و کاری یا فناورانه که امکان توسعه بازارهای ویژه فقرا را فراهم کند، می‌ تواند نفع فراوانی به جوامع فقیر برساند.

  ۴- تله ناامیدی و بدبینی:  انتظارات و انگاره‌ های ذهنی افراد، زمینه‌ ساز پیش‌ بینی‌ های خود محقق‌ کننده (Self-fulfilling prophecy) هستند. وقتی معلمان مناطق فقیر به کودکان می‌ گویند به‌ اندازه کافی باهوش نیستند که بتوانند دوره آموزشی را تمام کنند، آنها بیشتر ترک تحصیل می‌کنند؛ وقتی دستفروشان انتظار دارند که حتی درصورت بازپرداخت وام، دوباره به سرعت زیر بار وام بروند، خلاقیت لازم را برای فروش بیشتر و بازپرداخت وام خود به خرج نمی‌ دهند و … تغییر این انتظارات منفی، ساده نیست، اما برنامه‌ های نو آورانه برای تزریق امید و کاهش انتظارات منفی‌ بافانه در بین فقرا، می‌ تواند کاتالیزور جهش‌ دهنده هر برنامه فقر زدایی باشد.

 

Email
چاپ
آخرین اخبار