ماده مخدر شیشه

    نویسنده: دکتر فاطمه مهسا کارآموزیان

    ماده شیمیایی “n- متیل- ۱- فنیل پروپان -۲- آمین” ، متامفتامین نامیده می شود که بطور مخفف به آن «مت» می­گویند. در تهران “دى متامفتامین هیدروکلراید” به زبان عامیانه «شیشه» نامیده می­شود که یک ماده قدرتمند، اعتیاد آور و محرک صنعتی است. «شیشه» ماده ­ای شفاف است که به رنگ« صورتی»، «آبی» و «سبز» موجود می­باشد. این برای اولین بار در آلمان توسط یک شیمیدان رومانیایی (Edeleano, 1887) سنتز شد. شیشه یک محرک مصنوعی برای سیستم عصبی مرکزی است. 

    متأسفانه در سالهای اخیر، استفاده از متامفتامین در ایران افزایش داشته است. در برخی نقاط ایران «کریستال» اشاره به «متامفتامین» دارد و در برخی از بخش های دیگر کشور «کریستال» اشاره به هروئین کراک دارد که استفاده از آن به جای مخدرهای سنتی چون «تریاک» رواج پیدا کرده است.  افدرین که یک ماده پیش­ ساز برای متامفتامین است، دارویی ضد احتقان و سرماخوردگی است که به همراه فسفر قرمز و اسید هیدریک متامفتامین را شکل می­دهد.

   آمار نشان می­دهند که برای اولین بار مصرف این ماده از هروئین پیشی گرفته­است و در حال تبدیل شدن به دومین ماده مخدر بعد از تریاک می­باشد.  برای فروش «شیشه» در خیابان کودکان و نوجوانان مورد سوء استفاده قاچاقچیان قرار می­گیرند، تا در صورت دستگیری راهی برای فرار از زندان برای آنها وجود داشته باشد. یکی از این کودکان فروشنده می­گوید: “جوانان پولدار از مشتریان دائمی من هستند و شیشه را بعنوان یک داروی لوکس خریداری می­کنند که بسیار قوی­تر از هروئین است.”

    دردآور است که بگوییم «شیشه» در میان زنان بعنوان یک داروی لاغری ارزان قیمت بدون مورفین استفاده می­شود، که در تصور غلط آنها کم ­خطرتر و کم هزینه­ تر از جراحی است. از طرف دیگر این ماده برای قاچاقچیان کم­ خطر­تر است و مانند: «هروئین» و «تریاک» نیاز نیست تا آن را از مرز افغانستان عبور دهند.

    زمانی که فردی شیشه مصرف می کند چه اتفاقی می افتد؟

    «شیشه» یک ماده آرام بخش است و می­توان گفت تزریق آن با یورش سریع انرژی همراه است. مصرف این ماده حالتی از «سرخوشی» و «اعتماد به نفس کاذب» در فرد بوجود می­ آورد. افرادی که شیشه استفاده می­کنند، تبدیل به افرادی پرحرف و شاعر می­شوند. بعد از ایجاد حالت «سرخوشی» دمای بدن به شدت کاهش می­یابد و فرد پوست بدن خود را به شدت خشک احساس می­کند. او همچنین در دهان خود احساس خشکی می­کند و احساس افسردگی شدید قلبش را می ­فشرد. علائم میگرنی خفیف در فرد ظاهر می­شود و او بی خواب می­گردد. زمانی که جوانان «شیشه» مصرف می­کنند به تمایلات جنسی­ شان اجازه پرواز می­دهند. هرچند «پدران و مادران»، «رسانه ­ها» و «روحانیون» آنها را از این کار باز می­دارند، اما این قبیل محرک­ ها شیوه زندگی سنتی را رد می­کنند و جوان با استفاده از آنها احساس می­کند که «مدرنیته» را تجربه می­کند. شیشه سیلی از “دوپامین” را در فضای سیناپسی بین سلول های عصبی به راه می اندازد که در مرحله اول منجر به «افزایش آگاهی و ادراک در فرد» می­شود. در آن زمان او تصور نمی­کند که اعتیاد به شیشه منجر به جنونش خواهد شد. مصرف شیشه در دراز مدت منجر به بیماری «افسردگی دو قطبی» در افراد می­شود و آنها دائما از خستگی گلایه می کنند و پوستشان زرد رنگ می­شود. فشار خون بالا می­رود. این افراد دچار توهم می_­شوند و عاقبت آنها جنون های وحشتناکی است که حتی شنیدن آن نیز دشوار است.  به خاطر داشته باشید که بدن درد، عرق کردن، سردرد، سردرگمی و بی خوابی از علائم شایع مصرف «شیشه» می­باشد. در زنان باردار و شیرده، شیشه از جفت و شیر عبور می­کند. روش­های مصرف در ایران در لوله های شیشه­ای،  به شکل قرص، استنشاق، تزریق و تدخینی باشد که نوع تدخینی مانند سیگار شایع ­تر است و ممکن است آنرا داخل مقعد و یا مثانه قرار دهند. 

    علائم مصرف شیشه عبارتند از:

• سرخوشی
• افزایش انرژی و سطح هوشیاری در مرحله اول مصرف
• اسهال و حالت تهوع
• عرق ­کردن بیش از حد
• از دست دادن اشتها، بی­خوابی، لرزش، فشار دادن فک و دندان­ها
• تحریک، تحریک­ پذیری، وراجی و پرحرفی، وحشت، خود شیفتگی، خشونت و اغتشاش
• افزایش میل جنسی
• افزایش فشار خون، درجه حرارت بدن، ضربان قلب، قند خون، اتساع برونش ­ها
• تنگ شدن دیواره رگ­ها

    آثار استفاده مزمن از شیشه

• بالا رفتن تحمل (نیاز به گرفتن دوز بیشتر دارو)
• ولع مصرف مواد مخدر
• کاهش موقت وزن
• افسردگی
• فساد شدید دندان ها
• روان گردانی که ممکن است اثرات آن ماهها و سالها پس از ترک باقی بماند

     نشانه های مصرف بیش از حد

• آسیب مغزی
• احساس خشکی پوست شدید
• پارانویا، توهم، هذیان، سردرد تنشی
• فروپاشی عضله که به کلیه آسیب جدی وارد می کند

     درمان شیشه

    درمان­ های مختلف پزشکی مانند: بوپروپیون، مدافنیل، دکستروآمفتامین، و نالترکسون برای درمان «شیشه» مورد استفاده قرار گرفته اند. اما هیچ درمان دارویی با اثر بخشی تعیین شده برای آن وجود ندارد و هچ دارویی برای درمان آن توسط مسئولین بخش درمان توصیه نمی­شود. برخی شیشه را درد بی­ درمان نامیده اند. شیوع «متامفتامین» یک­ بار درمانی به بخش بهداشت تحمیل می­کند.  استفاده از «شیشه» که ماده ای ارزان قیمت است و به راحتی در آزمایشگاه های مخفی تهیه می­شود، می­تواند عامل گسترش عفونت های ویروسی مثل «ایدز» و «هپاتیت» در میان معتادان تزریقی باشد.

    گفته می­شود که برنامه درمان سرپایی و بستری شدن هر دو برای درمان «شیشه» بکار می­روند. از آنجا که این داروی روان گردان برای بازگشت بسیار وسوسه انگیز است، برخی نیاز به بازپروری در یک محیط پایدار و دریافت کمک به صورت رایگان هستند. دو نوع برنامه درمان سرپایی برای متامفتامین وجود دارد: در یک برنامه کاربر روزانه با یک مشاور ملاقات دارد و در برنامه دیگر به مدت ۸ ساعت در روز در کلنیک بستری خواهد بود. از آنجا که برنامه درمان سرپایی وقت اندکی از روز را می­گیرند، بنابراین فرد می­تواند مابقی روز را با خانواده خود بگذراند. برنامه درمانی بستری به کاربر اجازه بازپروری در محیطی به دور از وسوسه دوباره مصرف را دهد. شرکت در جلسات گروه درمانی، جلسات درمانی فردی، فعالیت­های تفریحی طراحی شده به کاربران کمک می کند تا روند درمان را بهتر و سریعتر طی کنند.

    لازم به ذکر است که تجارت مواد مخدر در جهان تجارتی سودآور است، لذا بازاری فعال و پویا دارد. قاچاقچیان از فن آوری­ های اطلاعاتی جدید جهت پیشبرد کار خود استفاده می­کنند و با استفاده از شیوه­های ابتکاری در مقابل روشهای کنترل و مبارزه مقاومت می کنند، شاید بهترین راه و اولین گام برای کاهش تقاضا آموزش جهت پیشگیری از خردسالی باشد. بسیاری از افرادی که به دام مصرف مواد مخدر افتاده اند از آن شناختی نداشته و نمی­ دانستند که چه عاقبتی در انتظار آنهاست. بسیاری از خانواده­ها از اعتیاد فرزندشان بی خبر هستند و یا با وجود مواد متنوع صنعتی امروزی شناختی از این مواد نداشته و نمی­توانند آثار سوء مصرف آن را در فرزندشان بشناسند و از طرف دیگر محققان گزارش کرده اند که مصرف «شیشه» توسط افراد بزرگتر منجر به «افزایش کودک آزاری» و «غفلت از کودک» می­شود. مصرف شیشه شوخی نیست و متأسفانه به خاطر ارزانی در بازار مصرف در میان جوانان رشد داشته است. کسی که اولین بار مصرف می­کند در حال سقوط است. او نیازمند به کمک فوری است. ما با ماده مخدری روبه رو هستیم که با یک جایگزینی ساده در ماده پیش­ ساز محصولی جدید خواهیم داشت که اثرات پیش­بینی نشده ای بر روی ارگانهای بدن یک انسان به جای می­گذارد. ما نمی­دانیم به راستی در ترکیب این دارو چه چیز وجود دارد، لذا بررسی مسئله و ارائه راهکار اهمیت زیادی پیدا می­کند. شاید بتوان گفت که در کنار پیشگیری و بالا بردن سطح آگاهی، شناسایی اقشار آسیب­ پذیر و تعدیل معیشت آنها نیز از اهمیت ویژه­ ای برخوردار است.

 منابع

EU DRUG MARKET REPORTS

www.unodc.org

 http://fav-meth-head-of-the-day.com/2014/04/18/methamphetamine-abuse-drives-ephedrine-smuggling-in-india

www.theguardian.com/world/iran-blog/2014/may/13/crystal-meth-tehrans-new-drug-of-choice

www.drugabuse.gov/drugs-abuse/methamphetamine

 Vocci FJ, Appel NM. Approaches to the development of medications for the treatment of methamphetamine dependence. Addiction. 2007;102:96–۱۰۶.

 http://chemistry.about.com/od/medicalhealth/a/crystalmeth.htm

http://www.tootoo.com/idetail/methylamphetamin-e-metamfetamin-e-methamphetamin-e-desoxyephedrine-deoxyephedrine-cas-no-51062-14_6824814_749975_7097407_1/

 Brackins T, Brahm NC, Kissack JC. Treatments for methamphetamine abuse: a literature review for the clinician. J Pharm Pract. 2011;24:541–۵۵۰. doi: 10.1177/0897190011426557

 Rawson RA, Gonzales R, Marinelli-Casey P, Ang A. Methamphetamine dependence: a closer look at treatment response and clinical characteristics associated with route of administration in outpatient treatment. Am J Addict. 2007;16:291–۲۹۹. doi: 10.1080/10550490701389864.

  Lashkaripour K, Torbati E. Methamphetamine dependency. Int J High Risk Behav Addcict. 2012;1:7–۸. doi: 10.5812/ijhrba.5336

  Alam mehrjerdi Z, Noroozi AR. An emerging trend of methamphetamine injection in Iran: A critical target for research on blood borne infection diseases. Hepat Mon. 2013;2:1–۳. doi: 10.5812/hepatmon.8154.

 http://drugabuse.com/library/how-to-help-a-crystal-meth-addict