شناخت کاربردها و فواید درختان

آبتاب– علی سهیلی-همه شما بر جوانب گوناگون و فواید متنوع درختان مسلط و آگاهید. درمورد فواید گیاهان و درختان میتوان صدها کتاب و مقاله نوشت و صدها ساعت هم سخنرانی کرد اما چون اینجا خواندن صد کتاب و مقاله از حوصله خوانندگان خارج است، قصد دارم تا در این مقاله کوتاه به صورت اجمالی به بررسی فواید و کاربردهای درختان در زندگی امروزی بپردازم. درختانی که اگر نبودند شاید ما هم نبودیم.

پاک کردن هوا
همه ما میدانیم که وجود درختان در یک منطقه شهری باعث پاک تر شدن هوای آن می گردند. هر درخت بالغ سالانه میتواند با گرفتن حدود ۲۲ کیلوگرم کربن دی اکسید (Co2) و پس دادن اکسیژن، هوا را برای ما تمیزتر و صافتر کند.

تأمین زنجیره غذایی
آشکارترین ثمره و فایده درختان میوه دهی است، اما میوه های درختان فقط جنبه خوراکی ندارند. جنبه حفاظتی هم دارند. برای مثال جالب است بدانید قرار دادن کاج در برنج موجب حفاظت از ان در مقابل جانوران و حشرات می شود.

در کبریت سازی
از چوب راش که جز پهن برگان به حساب میاید در صنایع کبریت سازی استفاده می شود.

در صنایع چوب و مبلمان
صنایع چوب و مبلمان از چوب درختانی چون گردو، استفاده میکنند، با مصرف صحیح و بازیافت از دورریز چوب درختان در جهت امور دیگر نیز میتوان استفاده کرد.

تولید ذغال
تولید ذغال از چوب مسئله ای است که اخیراً در کشورهای درحال توسعه گسترش یافته. زغال تولیدی از چوب، در کلیه نقاط جهان برای افراد قابل توجه می باشد و تعداد زیادی از کشورها کاربرد فراوانی از ذغال دارند، البته شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که چگونه تکه های چوب در طول یک عملیات تبدیل به ذغال می شوند؟ زغال دارای عنصری به نام کربن است که این عنصر در اکثر مواد مانند چوب ها وجود دارد. بنابراین کافی است که سایر مواد اضافی و ناخالصی در چوب را با حرارت و گرما از بین برد تا میزان کربن چوب طی این عملیات و در مرحله بعد، عمل خنک سازی تبدیل به زغال شوند.

در کاغذسازی
کاغذسازی از دیگر کاربردهای درختان در زندگی امروزی ماست. معمولاً از تنه درختان سالم، قوی و بلند برای ساخت کاغذهای گوناگون استفاده میکنند.

در ساخت آلات موسیقی
چوب نقش بسیار برجسته ای در ساخت آلات موسیقی به خصوص سازهای موسیقی ایرانی دارد. دسته و کاسه سازهایی چون تار، سه تار، تنبور و عود از چوب درختان توت و گردو ساخته می شوند. از چوب آبنوس و درخت سیاه آفریقایی در ساختن سازهای کلاسیک نظیر فلوت استفاده می شود.

در صنایع شیمیایی و رنگ
رنگ کردن در زمان های قدیم به طور مستقیم و غیرمستقیم وابسته به درختان بوده است. گاهی از پودر کردن پوست آنها و جوشاندن آنها رنگهایی به دست میاید که در هنر نقاشی استفاده میشود. خارج سازی رنگ سیاه از پوست گردو بارزترین نمونه این مثال است.

جلوگیری از سیل و سونامی
طبق آزمایشات انجام شده توسط دانشمندان و متخصصان، مناطق جنگلی با پوشش و تراکم بالا میتوانند از وقوع سیل های سهمگین جلوگیری کنند و بار تخریبی آنها را کاهش دهند.

کاهش دما
تحقیقات نشان داده است که در یک محله با وجود درختان، دمای آن محله حدود ۱۰ الی ۲۰ درجه کمتر است؛ این پدیده نمایانگر این است که اگر جنگل کاری در مقیاس گسترده ای ( منظور از مقیاس گسترده در یک روستا، شهر و یا حتی کشور خلاصه نمی شود. منظور از مقیاس وسیع، کاشت میلیون ها هکتار درخت به صورت همزمان توسط مردم در همه قاره هاست که میتواند توسط یک پویش از طریق فضای مجازی راه اندازی شود) توسعه پیدا کند، در آینده ای نزدیک میتوان از پدیده گرمایش جهانی جلوگیری کرد.

درختان نفتی
شاید شنیده باشید که در برخی جنگل ها از درختان نفت استخراج می کنند، بله، کاملاً این مسئله درست است. کشورهایی که دارای منابع زیرزمینی نفت و گاز نیستند این مسئله برایشان توجیه اقتصادی دارد! از این گونه درختان در شهر نیکشهر استان سیستان و بلوچستان هم وجود دارد.

داروهای گیاهی
امروزه اکثر داروهای گیاهی از درختان تهیه میشنود. به عقیده باستان‌شناسان، در گذشته از صمغ درخت کاج برای جویدن (مثل آدامس)، تمیزکردن، خوشبو و خنک کردن دهان و دندان استفاده می‌شده است. اولین آدامس تجاری هم با همین الگو در دهه ۱۸۴۰ ساخته شد. صمغ هایی هم که خاصیت درمانی دارند از درختان به دست می آیند. سماق، دارچین و زردچوبه از درختانی با همین نام به دست می آیند.

سایر کاربردها

در صنایع کفش (قالب کفش)، ابزار کشاورزی و تسلیحاتی، چوب افرا نقش قابل توجهی دارد. از پوست توس، توسکا و بلوط که تانن دارند در صنایع دباغی بهره میبرند.

اشتغال زایی
در رابطه با همه ی مواردی که در بالا گفته شد کار و شغل ایجاد میشود و این میتواند فرصت اقتصادی خوبی را برای کشورهای دارای پوشش جنگلی بالا ایجاد کند. از این رو کشورهای توسعه یافته به حفاظت و حراست از جنگلهای خود اهمیت میدهند.