آبتاب– مهندس حسن اشرف گنجویی، کارشناس رسمی و محقق تأمین آب، پس از هماهنگی های انجام شده توسط استاد سیدحسین سید حسینی با حق آبه بران و نمایندگان آنها در مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۰۸ از قنات دشت آب قمبوان بازدید و گزارش بازدید به شرح ذیل می باشد.
۱- قنات دشت آب: این قنات در روستای قمبوان واقع شده، قدمت آن بیش از چندین قرن، مادر چاه قنات در دامنه مناطق کوهستانی و مظهر آن در پهنه ای که سهامداران زمین مناسب برای کشت و کار و تولید محصولات کشاورزی را داشته اند.
۱-۱- وضعیت مادر چاه و بخش تران قنات ::در این بخش در اثر ورود سیلابهای فصلی به مادر چاه قنات، مادر چاه و تعدادی از چاه های میله ای بخش تران قنات پر شده اند. این مسئله که در دهه های اخیر صورت گرفته و پس از آن اقدام موثری برای مخروبه برداری و پاک نمودن چاه های میله ای و مادر چاه نشده، نقش تعیین کننده ای در کاهش آبدهی قنات داشته است.
ارزش و اهمیت تامین آب این قنات و توان آبدهی آن ایجاب می نماید که نسبت به روز نمودن این بخش از قنات با فوریت اقدام شود. از ویژگی های مادر چاه عمق محدود آن در حد سی متر است و از آن به بعد چاه های میله ای بر مبنای این عمق طراحی و اجرا شده اند.موقعیت منطقه کوهستانی بالادست، شیب مناسب و جنس مصالح نفوذ پذیر مانع از متاثر شدن این رشته قنات از پدیده خشکسالی شده و جریان تولید زه آب و جریان آب در سرتاسر بخش تران قنات بصورت پیوسته و مستمر برقرار می باشد.
۲-۱- وضعیت کوره و چاه های میله ای قنات: کوره قنات همراه با چاه های میله ای در تداوم کوره قنات به سمت مظهر احداث شده، ریزش های داخلی بعضی از چاه های میله ای کوره قنات، سبب شده که آبدهی قنات بشدت کاهش یابد ولی با همت و تلاش دسته جمعی حق آبه بران بسرعت حتی با نوکنی و مسیر جدید کوره قنات بازسازی و راه آب باز شده است. در ادامه چاه های میله ای و کوره قنات به سمت مظهر کار خاکبرداری و کول گذاری از مظهر قنات و در قسمت خشکان قنات و همراه آن چاه های میله ای طوقه چینی شده اند. همه این اقدامات مورد تائید و رضایت حق آبه بران و نماینده های آنها در بازدید جمعی از سرتاسر قنات اعلام گردید.
پایگاه خبری آبتاب (WWW.ABTAAB.IR):
۱-۳- پیشنهادات اجرایی: برای تکمیل عملیات بازسازی قنات مطروحه و افزایش آبدهی آن پیشنهادات ذیل مطرح می گردد:
۱-۳-۱- مخروبه برداری و پاکسازی مادر چاه و چاه های میله ای و بخشی از کوره قنات که بخش اصلی تولید زه آب و یا افزایش آبدهی قنات هستند.
۱-۳-۲- در قسمت هائی از مسیر کوره قنات و چا های میله ای از آبراهه ای عبور می کنند که نسبت به زمین های زراعی مجاور اختلاف ارتفاع داشته و یا اینکه گودتر هستند. نوع آبیاری غرقابی اراضی مجاور آبراهه ها و رها شدن آب آبیاری غرقابی مسبب ورود گل و لای مجاور چاه های میله ای به کوره قنات می گردد، قطعاً ورود این مصالح ریزدانه به کوره قنات کول گذاری شده، مجموعه منافذ حد فاصل بین کولها را مسدود و به عبارت دیگر ورود زه آبهای مجاور بخش های کول گذاری شده را مسدود می نماید. علاوه بر این با جمع شدن گل ولای منتقل شده راه جریان آب در کوره قنات نیز بتدریج مسدود و برای بازسازی مجدد مستلزم هزینه می گردد.
لازم به توضیح است که درسرتاسر مسیر کوره قنات حریم قنات نامشخص و نیز فاقد جاده دسترسی می باشد. این دو پارامتر از ضروریات حفاظت و حراست به موقع از قنات میباشد.
۱-۳-۳- کول گذاری های انجام شده با عرض کار بیست سانتی متر و مسیر کوره قنات از میان رسوبات نسبتاً درشت دانه که قابلیت نفوذ بالائی را دارند عبور می کند، بنابراین پس از اینکه زه آبهای اطراف کول توان عبور به داخل کوره قنات را نداشتند بصورت ثقلی به عمق پایین تر از کف کوره قنات هدایت و از دسترس مهار شدن برای کوره و جاری شدن خارج میشوند. با توجه به این پدیده تشریح شده در چگونگی جریان زه آبها برای تداوم کار کول گذاری به سمت مادر چاه بایستی تجدید نظر نمود، بطوریکه در این منطقه زهدار، زه آب بیشتری به کوره قنات هدایت گردد.
۱-۳-۴- طوقه چینی همه چاه های میله ای که تا این تاریخ روی آنها کار نشده است.
۱-۳-۵- احداث دستکهای جانبی در مسیر کوره قنات خصوصاً جاهائیکه بنا به اظهارنظر حق آبه برانی که کوره قنات را به دقت بررسی نموده اند، تراوش و تولید زه آب غالب می باشد.
با انجام این عملیات اجرائی و یا پیشنهادات مطرح شده می توان آبدهی قنات را به هشتاد لیتر در ثانیه افزایش داد.
