به اعتلای کشورمان معتقدیم

استاد فریدالله ادیب ­آیین، برجسته ترین نقاش رئالیسم و مدرنیسم در میان هنرمندان معاصر

آبتاب فاطمه مهسا کارآموزیان- استاد فریدالله ادیب ­آیین (زاده ۱۶ آبان ۱۳۴۴) در شهر باستانی هرات افغانستان متولد شدند و در حال حاضر ساکن ایران هستند. ایشان در یک خانواده تحصیل­کرده و فرهنگی به دنیا آمدند. پدرشان عزیزالله نام داشتند که درجه­ دار نظامی پادگان هرات بودند. نام مادرشان مهری بود که معلم و از اهالی فرهنگ و دانش بودند. استاد در دوران کودکی، طفلی پر شور و هیجان بودند که علاقه زیادی نسبت به نقاشی و طبیعت از خود نشان می­دادند و از آنجا که والدین و بستگان ایشان به هنر اصیل افغانستان علاقه فراوانی داشتند؛ ایشان را بسیار تشویق می­کردند. ایشان ۵ سال سن داشتند که وارد مقطع ابتدایی شدند و تا مقطع متوسطه، تحصیلات خود را در هرات گذراندند. در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۵۷، پدرشان که فرمانده توپخانه پادگان هرات بود؛ علیه بی ­عدالتی دولت وقت برای دفاع از حقوق مردم اقدام کردند و تنها به همین دلیل، در تاریخ ۷ اردیبهشت ۱۳۵۸ مجبور به ترک اجباری خاک وطن شده و به ایران پناهنده شدند. در تاریخ ۱۴ آذر ۱۳۵۸، استاد ادیب ­آئین که در این زمان ۱۴ سال سن داشتند؛ به تبع پدرشان افغانستان را ترک کردند و به ایران مهاجرت نمودند. استاد ادیب ­آیین با توجه به علاقه فراوانی که به هنر نقاشی داشتند، در سال ۱۳۶۳ از عمویشان درخواست کردند تا به ایشان هنر نقاشی را آموزش دهند. استاد سروری از این پیشنهاد بسیار خوشحال شدند و با تمام توان به آموزش بردارزاده خود اهتمام ورزیدند -در این سالها استاد سروری ساکن ایران بودند- بدین ترتیب استاد ادیب ­آئین در عنفوان جوانی هنر نقاشی را از عمویشان که اینک با او رابطه عاطفی عمیقی برقرار کرده بودند؛ آموختند و در خلق آثار با سبک­های رئال، کلاسیک و مدرن به درجه استادی رسیدند. در همین ایام بود که تمامی آثار نقاشی عمویشان که امروزه با عنوان «موزه راه لاجورد» شناخته می شوند را خریداری کردند و در واقع، هیچ اثری نبود که به دست شخص سوم برسد.

قابل ذکر است که استاد فریدالله ادیب­ آیین، در ابتدا، سبک­های ناتورالیسم (طبیعت­ گرایی) و رئالیسم (واقع­ گرایی) را تجربه کردند. در طول ۴ دهه بعد، استاد ادیب­ آئین به طور جدی سبک­های رئال، آبستره (انتزاعی)، و اکسپرسیونیست انتزاعی (هیجان­ نمایی انتزاعی) را دنبال کردند. روندی که ایشان طی کردند، متأثر از پشتوانه­ های فکری و ذهنی رویدادهای مختلفی بود که در طول دوران زندگی خود تجربه کرده بودند. در واقع، استاد ادیب ­آئین که با هدایت و آموزش­های استاد سروری وارد دنیای حرفه ای نقاشی شدند؛ تصاویر ذهنی خود را نقاشی می­کنند. ایشان تا به امروز آثار خود را در نمایشگاه­ های مختلفی به معرض دید عموم گذاشته­ اند که عبارتند از: ۱- نمایشگاه انفرادی مجتمع فرهنگی هنری دارالفنون توس، سال ۱۳۷۲، مشهد. ۲- نمایشگاه انفرادی بین ­المللی مشهد مخصوص اتباع خارجی، سال ۱۳۷۶، مشهد. ۳- نمایشگاه گروهی بین­ المللی کمسیون ملی یونسکو ایران، سال ۱۳۹۹، تهران.

استاد ادیب­ آیین، به خاطر فعالیتهای هنری تقدیرنامه­ های متعددی چون تقدیرنامه دارالفنون طوس و تقدیرنامه ایکوم از طرف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی به لحاظ حفظ اشیای فرهنگی تاریخی دریافت کردند.  

 استاد ادیب ­آیین که دارای مدرک دکترای تخصصی هنر و مهندسی برق از دانشگاه گرجستان می­ باشند، نه تنها یک پژوهشگر و کارآفرین برجسته در حوزه فنون برق هستند، بلکه یکی از اساتید به نام نقاشی هم می­ باشند. ایشان با انجام پژوهش­های مختلف بین سالهای (۱۳۶۲ تا ۱۳۷۰) موفق به ثبت ۴ اختراع شدند. اختراع ۳ دستگاه متفاوت دوربین عکس­برداری و چاپ اتومات بدون دخالت دست به صورت سیاه و سفید و همین­طور تمام اتومات به صورت رنگی توسط ایشان به ثبت رسید. استاد ادیب ­آیین، اولین مخترع ماشین جوش و پرس پلاستیک به پارچه، به وسیله امواج رادیویی هستند که این اختراع را در ۱۶ خرداد ۱۳۷۰ به شماره ثبت (۲۴۳۲۵) با اخذ گواهی اختراع از اداره ثبت شرکت­ها و مالکیت صنعتی از ایران به مدت ۲۰ سال به نام خود ثبت کردند. این دستگاه قادر است تا جوش سرد پلاستیک به پارچه را به طور تمام اتوماتیک و نیم اتوماتیک در فرکانس بالا انجام دهد. با استفاده از دستگاه جوش و پرس سرد، پرس روکش­های صندلی ماشین، زین موتورسکلیت، انواع کمربند، کیف، کفش­های پرسی، وسایل پلاستیکی، لوازم التحریر، پوشاک اعم از انواع کاپشن و بارانی، وسایل پزشکی شامل دستکش و سرنگ و همچنین؛ جلد عینک، انواع اسباب بازی، سفره و رومیزی، انواع خیمه صحرایی، قایق بادی، تشک بادی، و روکش سیم­های کامپیوتر انجام می­ شود. از آنجا که برای جوش و پرس پلاستیک نیاز به تولید فرکانس بالا توسط ژنراتورهای مناسب است، در طراحی مدار ژنراتور این دستگاه از لامپ استفاده شده و طراحی به شکلی صورت گرفته که صفحات حرارتی ژنراتور (دی الکتریک) را به مقدار ۵۰۰۰ الی ۱۰۰۰ وات جمع ­آوری ­کرده تا قادر به پرس پلاستیک باشد. ویژگی­ های ابداع دکتر ادیب­ آیین، برخلاف مدل آلمانی موجود بود و در آن از پدال مخصوصی استفاده شده بود تا در زمان بالا و پایین آمدن قسمت فشار مبدل قالب را تقلیل دهد، اما در مدل آلمانی این دستگاه، سیستم پرس به صورت هیدرولیک طی زمان زیاد انجام می­شد. استاد ادیب­ آیین، در دهه ۷۰ هجری شمسی، مجری و طراح سیستم­های مخابراتی مبدل تلفن همراه به ثابت بودند و به عنوان کارآفرین نمونه با شرکت مخابرات ایران همکاری کردند. استاد، در سال ۱۳۷۲ پژوهش خود را در زمینه طراحی و ساخت سیستم رادیویی مخابراتی تلفن از راه دور را شروع کردند و موفق به ساخت دستگاه «اف ایکس» شدند. کاربرد این سیستم برای مکان­ هایی که محروم از ارتباطات تلفن بودند، مناسب بود. ایشان پس از ساخت این سیستم «اف ایکس» به مدت چندین سال با همکاری گروهی از متخصصین، در مناطق محروم از امکانات مخابراتی خدمات ­رسانی انجام دادند. ناگفته نماند که ایشان در کنار مشاغل پژوهشی و آموزشی، به کار توسعه هوشمند­سازی کنترل آبیاری گیاهان کشاورزی طبق استانداردهای «پنمن مانتیث» فائو مشغول هستند. استاد فریدالله ادیب­ آیین، در ایران بیشتر به عنوان مجموعه­ دار ثروتمند افغان معروف ­هستند.

محمد بویری، در مورد آثار استاد ادیب ­آیین اینگونه می­نویسد: “هیچ وضوح بصری در نقاشی­ هایش پیدا نیست. هر نقاشی او سفری است به اعماق هنر. ادیب ­آیین همواره در آثارش فلسفه بافت­ های حقیقت را دارد و سعی می­کند رهیافت­ های جدیدی را در سبک هنری­ اش تلفیق کند و بخش سوژه ­هایش کاملاً اتفاقی است، نه کل اثرش. این­که چگونه نقاشی می­ کند، مهم­تر از آن است که چه چیز نقاشی می­ کند. آثار او که در معرض نمایش گذاشته می­ شود، بالاترین جذب مخاطب بر کاوش بصری را به خود اختصاص می­ دهد. کمتر هنرمندی می­توان یافت که مانند استاد ادیب­ آیین به تدریج سبک هنری­ اش را تغییر داده باشد و در عین حال مصمم و وفادار به ژانر نقاشی ­اش باشد، در حالی که دیگران دست از نقاشی می­ کشند و ابزارهای فناوری را جایگزین آن می­ کنند، اما ادیب­­ آیین همچنان کار بر پرده نقاشی را ادامه می­ دهد. البته، هیچ چیز در هنر بدیهی نیست و ادیب­ آیین نیز خود این را می­داند که کسی همانند او به مسئله حقیقت نپرداخته است.  نقاشی­ هایش، تفسیری از کار با قلم مو، کاردک، کششی و کنشی بوده که از اساس و پایه معرف هنر اوست. موضوعات او عمل خود نقاشی، الهامات مربوط به آن، آرزوی رسیدن به حقیقت و بازنمایی­ های واقعی است. جسارت ادیب آیین در نقاشی، تلفیق مواد، بخصوص استفاده از پنبه، چوب، چرم و کاغذ، سبک او را خاص جلوه می­دهد. همچنین، رنگ و شیوه­ های مختلف استفاده از آن، نقطه اعماق کانونی آثار وی می­باشد. بنا به عقیده استاد، نقاشی­ های او برای عموم قابل درک نیستند. هر اثر او همچون پوششی است که بر روی چیزی کشیده است.  نقاشی­ اش براساس شکل خاصی از دنیاست که توسط چشم دوربین دیده می­ شود و هر شخص می­تواند آن را از دید خود تفسیر کند. او خودش این سبک را نشان گم شدن واقعیت با نقاشی نکردن می­داند و از همین رو نقاشی­ هایش با کامل­ترین فن به تصویر می­کشد. او محیط مرئی را کمتر جلوه می­دهد و مخاطب را به دنبال خود می­کشد و با تأکید بر این که اثر یک کپی نیست و یک تولید هنرمندانه است، او را به تحریک و تفکر وا می­دارد. شیوه­ های بیان او در آثارش انتقال داده شده ­اند، حتی نقاشی­های تجردی و ذهنی او نه تنها نمی­خواهد بیان گسیخته ­ای را تولید کند؛ بلکه نشانگر کنایه­ ای از احساسات است. استاد ادیب­ آیین، ابتدا در ذهنش قبل از نقاشی ترکیب و ایده­ای در بخشی از کارش ندارد، او بخشی از هر اثرش را همان طوری که صحبت می­ کند، تولید می­ کند. فضای آرام آثارش نباید مخاطب و تماشاگر را از این واقعیت دور کند که او یکی از هنرمندان بزرگ معاصر افغانستان است.

موقعیت او روز به روز او را به یکی از بی­نظیرترین هنرمندان بزرگ جهان تبدیل کرده است. ابژه ­ای که ناتوان از دانش مشخص و واضح از دنیای بیرونی یا دنیای درون هنرمند است. با این توصیف، پرسش­های استاد ادیب ­آیین حاوی دو مدعای سنتی است که مدت زیادی است به چالش کشیده نشده ­اند: “اول آن که نقاشی­های وی چیزها را آن طور که هست، ترسیم می­کنند و دیگر آن که آثار هنری بینش روان و درون اشخاص را به خودشان می­ شناساند.” ایشان همواره به این دو اصل پایبند و وفادار بوده و هستند. از دیدگاه استاد، هنر واقع­ گرایی فقط قسمتی از واقعیت را نشان می­دهد و حتی ممکن است واقعیت را تحریف کند. ایشان همچنین تأکید دارند که نقاشی اکسپرسیونیسم تجردی بیشتر حاصل دوراندیشی و پدیده ­های عینی همچون رنگ و زمینه تصویری است تا تخلیه هرگونه انرژی روانی. او هیچ وقت برای نقاشی خاصی، تصمیم مشخصی نگرفت، صحنه­ های نقاشی او میان تجرد و مجاز در نوسان هستند. استاد ادیب­ آیین از منظر محتوای نقاشی نیز با هر نوع ایدئولوژی مخالف است. یکی از مهمترین ویژگی­های این هنرمند این است که هنر را با کنش­های سیاسی درهم آمیخته است. درست است که آثارش با فرهنگ عامه پیوند دارد، اما همواره با کنایه­ های سیاسی و اجتماعی نیز همراه است و همین امر نیز باعث شده است که یکی از پیشروترین هنرمندان افغانستان محسوب شود. اعتراض در هنر انتزاعی در دو اثرش «مقام افیون» و «راگامالا» نمایان است. نقاشی­های او از گروه­ های تاریخ نقاشی معاصر است، کاری که نقاشان کمتر به آن می­پردازند. فکرها و ایده­ هایش را می­توان در آثارش چون مقام افیون، اناب، چاله­ ها، باستان سرخ و… مشاهده کرد. او دیدگاه­های متفاوتی را از فرهنگ چند هزارساله خود به ارمغان آورده است. استاد ادیب ­آیین، در سال ۲۰۱۹ به عنوان ثروتمندترین هنرمند افغانستان شناخته شد.

پایگاه خبری آبتاب (WWW.ABTAAB.IR):

Email
چاپ
آخرین اخبار