تاریخ انتشار :
امیرعبداللهیان: رفع تحریم‌های ماهواره‌ای و اینترنتی ایران مداخله در امور داخلی کشور است
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: وقتی می‌گوییم تضمین، یعنی توافق ما به‌گونه‌ای باشد که نفع اقتصادی در بازگشت به برجام قابل لمس باشد. البته پیامهایی میان ما و آمریکا مبادله شده و همچنان در حال مبادله است. فکر می‌کنم طرف آمریکایی به خوبی مسایل و مواضع منطقی ما را درک می‌کند. احتمال می‌دهم به دلایل مختلف آمریکا هنوز به نقطه شجاعت در تصمیم‌گیری نرسیده است.
المانیتور: به نظر می‌رسد که تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مشکل عمده در رسیدن به توافق هسته‌ای تبدیل شده است. آیا برنامه‌ای دارید که تعامل برقرار کنید با آژانس بر سر حل این مسئله و آیا مثل سال ۲۰۱۵ قرار است به‌صورت یک قطعنامه جداگانه این پرونده نیز بسته شود و یا به آن پرداخته شود و یا یک مسیر جداگانه طی شود تا توافق حاصل شود؟
امیرعبداللهیان: ما در مورد همکاری با آژانس هیچ مشکلی نداریم. اکنون در چارچوب پادمان همکاری‌های ما با آژانس ادامه دارد. دوربین‌های آژانس نصب هستند و عملیات مانیتورینگ خود را انجام می‌دهند. ولی اقدامات داوطلبانه و بیشتری که انجام داده بودیم از جمله دوربین‌هایی را که داوطلبانه نصب شده بود، از مدار خارج کردیم. در اقدام متقابل، بخاطر قطعنامه‌ای که در آژانس چهار ماه پیش صادر شد. آمریکا و سه کشور اروپایی، کار اشتباهی را انجام دادند؛ در حالی‌که در وسط مذاکره بودیم، قطعنامه را در آژانس ارائه کردند. ما به همکاریمان با آژانس ادامه می‌دهیم. در مورد سه مکان اتهامی علیه ایران، آژانس سوالاتی دارد؛ آماده ایم به سوالات آژانس پاسخ دهیم. اما قویا اعتقاد داریم آژانس باید تکنیکی و فنی عمل کند. مشکل ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این است که سیاسی عمل می‌کند. اگر آژانس متمرکز بر مسوولیت و وظیفه فنی خودش بشود، ما هم در این مسیر همکاری‌هایمان را با آژانس تقویت خواهیم کرد. در سال ۲۰۱۵ اتفاقی افتاد و اراده و توافقی سیاسی میان ایران و آمریکا و سه کشور اروپایی به حل مسائل ایران و آژانس کمک کرد. ما می‌خواهیم در کنار همکاری‌های فنی و پاسخ به سوالات آژانس، این اراده سیاسی هم وجود داشته باشد. ما دو درصد کل فعالیت هسته‌ای جهان را در ایران، آنهم در چارچوب صلح‌آمیز انجام می‌دهیم اما ۳۷ درصد بازرسی‌های آژانس به ایران اختصاص دارد. معنی آن این است بعد از آنکه همه طرف‌ها به برجام برگردند، ما هم باید همه دسترسی‌ها را مجددا به آژانس بدهیم؛ دسترسی‌های فراتر از پادمان. پس این خیلی طبیعی است که اتهامات بی‌اساسی که الان در دستور کار آژانس علیه ایران است، باید از میان برداشته شود. اما قبول داریم که مسیرش کار فنی است. اما به موازات آن باید اراده سیاسی مثل سال ۲۰۱۵ برای بستن پرونده‌های اتهامی وجود داشته باشد.
المانیتور: آیا شما آماده هستید که به‌طور فنی با آژانس تعامل برقرار کنید؟
امیرعبداللهیان: بله
المانیتور: من می‌خواهم در مورد تضمین‌ها سئوال کنم، اما می‌خواهم به شکل دیگری سئوال را مطرح کنم. اینکه در سال ۲۰۲۴ یک رئیس جمهوریخواه دیگری سرکار بیاید و یا در مورد بند غروب توافق هسته‌ای در سال ۲۰۲۵ و اینکه ایران نگرانی‌هائی از خود بروز داده که تحریم‌ها دوباره اعمال شود و زمان هم کوتاه است. آیا به نظر شما می‌شود این تضمین را طور دیگری ایجاد کرد مثلا با برقراری تعامل با آمریکا و شرکای منطقه‌ای و کشورهای منطقه و همکاری با آنها در مورد عراق ،سوریه، لبنان و عراق، جاهائی که به نظر می‌رسد منافع مشترکی در آنها هست برای پیشرفت و ثبات. آیا این نمی‌تواند نشانه‌ای از حسن‌نیت باشد و یک تضمین پایدارتر ایجاد کند؟
المانیتور: در مورد سیاست‌های منطقه‌ای نظرتان چیست؟ آیا این می‌تواند علامتی باشد که ایران با حسن‌نیت تعامل کند؟
امیرعبداللهیان: اولا ما همواره قسمت مثبت تحولات منطقه بوده و هستیم. ببینید در موضوع مبارزه با تروریسم در ایران چه گذشت و در آمریکا چه گذشت؟ در آمریکا در مبارزات انتخاباتی یکی از نامزدها به دیگری گفت داعش را ما یعنی آمریکا به وجود آوردیم. ولی ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در عراق و سوریه با داعش مبارزه کردیم. تردید نکنید اگر داعش در عراق و سوریه حاکم بود، امروز منطقه شکل دیگری داشت. اگر داعش در منطقه ما حاکم می‌شد امروز هیچ یک از ایستگاه‌های متروی اروپا و حتی آمریکا امنیت نداشت. لذا ما همواره از ثبات و امنیت منطقه حمایت کرده‌ایم و همواره کشورهای منطقه را تشویق کرده‌ایم به اینکه از طریق گفت‌وگو به همکاری مشترک دست پیدا کنیم. ما از روند دولت‌سازی در عراق حمایت کردیم. همه طرفهای یمنی را در برقراری آتش‌بس در یمن تشویق کردیم. در افغانستان سیاست آمریکا غلط بود. امروز پنج میلیون آواره افغانی در کشور ما در نتیجه سیاست‌های غلط آمریکا آواره شده و زندگی می‌کنند. واقعا قابل درک نیست، یک روز می‌گویند، آمده‌ایم طالبان را سرنگون کنیم و افغانستان را اشغال می‌کنند. اما ۲۰ سال بعد، در دوحه با طالبان مذاکره و افغانستان را رها می‌کنند و طالبان در افغانستان به عنوان یکی از گروههای افغان و پشتون‌ها حاکم می‌شوند. آمریکا فرار می‌کند و یک کشور ویران بر جای می‌گذارد. البته من با مقامات طالبان گفت‌وگوهایی داشتم. آنها به ما می‌گویند که ما آمریکا را از افغانستان اخراج کردیم. لذا ما طرف مثبت تحولات در منطقه هستیم. البته از هر ابتکاری که کمک کند به ثبات، امنیت و پیشرفت منطقه استقبال می‌کنیم به ویژه ابتکارات بین‌المللی که سازمان ملل هم مبتکرش باشد. من با آقای آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، به‌طور ماهانه یا ۴۰ روز یک‌بار درباره مسایل منطقه گفت‌وگو و رایزنی داریم، اما الان صبحت ما از تضمین در ارتباط با مسایل منطقه نیست. ما در سال ۲۰۱۵ مذاکره کردیم و به برجام با هدف مشخصی رسیدیم که تحریم‌ها لغو شود و مردم ما از برجام نفع اقتصادی ببرند. لذا وقتی می‌گوییم تضمین، یعنی توافق ما به‌گونه‌ای باشد که نفع اقتصادی در بازگشت به برجام قابل لمس باشد. البته پیامهایی میان ما و آمریکا مبادله شده و همچنان در حال مبادله است. فکر می‌کنم طرف آمریکایی به خوبی مسایل و مواضع منطقی ما را درک می‌کند. احتمال می دهم به دلایل مختلف آمریکا هنوز به نقطه شجاعت در تصمیم‌گیری نرسیده است.
المانیتور: چرا ایران به‌طور مستقیم با آمریکا برای حل موضوعات نهائی مذاکره نمی‌کند؟ آیا مذاکرات غیرمستقیم تا حدی خسته‌کننده نیست؟ چرا ایران از مذاکرات رو در رو با آمریکا می‌ترسد؟
چند سال پیش آقای اوباما هم این اشتباه را کرد، اوباما برای یک مقام عالی کشورمان نامه نوشت، از دوستی و گفت‌وگو سخن گفت و بعد از اتفاقاتی در ایران، در امور داخلی ما مداخله و سخنرانی کرد و از تغییر نظام در ایران سخن گفت. الان برخی محافل و رسانه‌های آمریکایی دارند احساسات پاک مردم ایران را تحریک می‌کنند در حالی‌که در آمریکا بدتر از این حادثه رخ داده است نه یک مورد بلکه ده‌ها مورد. در غرب هم بدتر از این اتفاقات افتاده و می‌افتد به خیلی‌ها از آنها هم رسیدگی نمی‌شود. لذا برای هرگونه مذاکره با آمریکا باید نفعی را در آن ببینیم.
المانیتور: گزارش‌هائی داریم که ۵۰ نفر به دست نیروهای امنیتی و پلیس به‌خاطر شرکت در تظاهرات ضدحکومتی کشته شده‌اند، به‌جای اینکه همه‌اش صحبت از مداخله کنیم، وقت آن نرسیده که یک‌سری محدودیت‌ها را در مورد حجاب کمتر کنیدتا این مشکلات هم برایش پیش نیاید و اینکه کلا گشت ارشاد برچیده شود؟
امیرعبداللهیان: پیشنهاد می‌کنم یک سفر به ایران بیایید. دقیقا وضعیت را در خیابان‌های ایران ببینید. آزادی بیان و عمل مردم را ببینید. وضعیت حجاب را در ایران ببینید؛ هرکس در مسیر خودش ولی با چارچوب‌های قانونی که وجود دارد. هر پاسخی الان بخواهم بدهم شما ان‌قدر تحت تاثیر فضاهای تصنعی که در فضای مجازی ایجاد شده، هستید که ممکن است کمکی به شما نکند. دموکراسی در ایران وجود دارد و شما باید آن را ببینید. شما در داخل آمریکا وقتی که کنگره تصرف شد، فضای مجازی را کنترل کردید. حتی دسترسی رئیس جمهور کشورتان را به توییتر قطع کردید. چرا این اتفاق افتاد؟ بخاطر امنیت کشورتان. اعتراض به شکل مسالمت‌آمیز حق طبیعی مردم هر کشوری است، اما کشتن، غارت کردن، آتش‌زدن و خشونت موضوعی است که هیچ دولتی در مقابلش سکوت نمی‌کند. لذا هر سوالی شما در این زمینه بپرسید من باید از شما بپرسم چرا وقتی این اتفاق در آمریکا افتاد، بدتر عمل کردند؟ کشته‌هایی که اعلام شده، بخش مهمش آشوبگران، نیروهای امنیتی پلیس و حتی مردم عادی را کشته‌اند، نیروهای سازماندهی‌شده‌ی تخریب، گروهک تروریستی منافقین که بخشی از آنها در اروپا و آمریکا هستند و آزادانه زندگی می‌کنند در این وقایع دست دارند و رسانه‌های غربی و یک کشور منطقه.
المانیتور: به ما حق بدهید که تصاویر کتک‌زدن زنان دلخراش است؟
المانیتور: در نبود مذاکرات مستقیم؛ آیا شما از مذاکرات غیرمستقیم جدیدی حمایت می‌کنید؟
امیرعبداللهیان: ما آخرین پیشنهادات خود را به طرف آمریکایی داده‌ایم. در پیشنهاداتی که ارائه دادیم، محتوای متن را تغییر ندادیم. توازن در متن را تغییر ندادیم اما راجع به آنچه توافق داریم، متن را قوی‌تر کردیم. تفاوت متن ما در سه موضوع باقی‌مانده با متن آمریکایی در این است اولا پایه متن، پیشنهاد جوزپ بورل است، طرف آمریکایی حدود ۱۰ روز متن را بررسی کرد. متنی را طرف آمریکایی تحویل داد که می‌شود تفسیرهای متعددی از آن کرد اما معتقدیم متن باید شفاف و کمتر قابل تفسیر باشد. اما در سه چهار موضوع باقی‌مانده که تبادل پیام داریم، ما متنی را دادیم که شفاف است. اگر طرف آمریکایی با دقت متن را مطالعه کند و اگر قصد رسیدن به توافق را داشته باشد ما مسیر را کاملا باز گذاشته‌ایم. اگر طرف آمریکایی نیاز داشته باشد، دور جدیدی از مذاکرات از طریق هماهنگ‌کننده و اتحادیه اروپا انجام شود، ما آن را رد نمی‌کنیم و یا می‌توان کماکان از طریق تبادل پیام به درک مشترکی برسیم. ما واقعا برای رسیدن به توافق جدی هستیم. ما مذاکره کردیم که به نقطه توافق برسیم. طرف آمریکایی هم از حسن‌نیت صحبت می‌کند لذا در مراحل مختلف هم ما ابتکاراتی را روی میز گذاشتیم که مذاکرات را از بن‌بست خارج کردیم. مذاکره‌کنندگان آمریکایی و غربی دو عبارت دارند که همیشه آن را در مذاکرات خیلی تکرار می‌کنند. وقتی موضوعی که ساده حل می‌شود می‌گوییم برویم با روشی ساده حلش کنیم می‌گویند نه، این یک بسته است. مسایل را گره می‌زنند و پیچیده می‌کنند. مثل سوال شما. ما به دنبال بازگشت به برجام هستیم برای نفع اقتصادیمان. این موضوع در مقابل فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است. بعد شما می‌پرسید حالا نمی‌شود در منطقه تضمین را پیدا کنید. اینها دو موضوع جدا از هم است. ویژگی دوم غربی‌ها در مذاکره با ما این است که در هر مرحله می‌گویند این همه آن‌چیزی است که ما می‌توانستیم بدهیم. سه ماه مذاکره را طولانی می‌کنند بعد دوباره چیزهایی را می‌پذیرند در حالی‌که همان سه ماه قبل می‌توانستند بپذیرند و در متن قرار دهند. وقتی ما این رفتار را می‌بینیم، می‌پرسیم اینها واقعا دنبال توافق هستند یا فقط دوست دارند، موضوع طولانی شود. در اثنای مذاکرات نیز پیامهایی برای ما می‌آید که دولت آمریکا مشکلات داخلی دارد و انتخابات کنگره را در پیش دارد. ما هم در مورد مذاکرات مشکلات داخلی داریم. تقریبا مرا هر هفته کمیسیون سیاست خارجی و یا صحن علنی مجلس کشورم احضار می‌کند و باید موجی از انتقادات را پاسخ دهم. ستون‌نویسان ایرانی علیه ما مقاله می‌نویسند، شرایط ما در داخل، اگر سخت‌تر از آمریکایی‌ها نباشد به اندازه آمریکایی‌ها هست. ولی ما تا الان شجاعانه و عاقلانه در میز مذاکره حضورمان را حفظ کرده‌ایم. البته پیامهای زیادی از آمریکا می‌گیریم که می‌گوید ما حسن‌نیت داریم. امیدواریم این پیامها تبدیل به عمل شود. به هرحال ما برای رسیدن به یک توافق قوی و پایدار جدی هستیم.
المانیتور: در مورد امکان مبادله زندانیان شامل دو تابعیتی‌هائی مانند عماد شرقی، مراد طاهباز و باقر و سیامک نمازی. مذاکرات در این رابطه الان در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا شما پیش‌بینی می‌کنید، بدون توافق هسته‌ای هم بتوانیم در مورد زندانیان توافق کنیم؟
المانیتور: پس برای چه چیزی منتظر هستید و چه چیزی باعث عدم پیشرفت موضوع شده است؟
امیرعبداللهیان: طرف آمریکایی پاسخ ما را خیلی کند در این موضوع می‌دهد و نمی‌دانیم چه مشکلاتی طرف آمریکایی دارد ولی ما هر زمان اعلام آمادگی را از طرف آمریکایی در این زمینه دریافت کردیم، بلافاصله آمادگی خود را اعلام کردیم. خوشبین هستم در پرونده تبادل زندانیان و بازداشتی‌ها گامهای خوبی را برداریم. البته باید دید طرف آمریکایی هم در این موضوع همراهی لازم را خواهد داشت؟ ما آماده‌ایم بدون ارتباط با برجام. این یک موضوع کاملا انسانی است.
المانیتور: اگر این موضوع انسانی است ،اجازه دهید باقر نمازی از ایران خارج شود و معالجه شود؟
امیرعبداللهیان: آقای نمازی از همه تسهیلات برخوردار است، بهترین امکانات پزشکی به شکل وی‌آی‌پی در اختیارش هست، حتی بارها امکان دسترسی خانواده‌اش و ملاقات‌های متعدد خانواده و پسرش فراهم شده است. لذا در چارچوب تبادل زندانیان و بازداشت‌شدگان، ایشان هم می‌تواند مورد تبادل قرار گیرد این موضوع در دست مقامات قضائی ما است. من خوشبین هستم.
المانیتور: پنج دور مذاکره بین نمایندگان ایران و عربستان سعودی در عراق برگزار شده است. مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق این هفته با المانیتور مصاحبه کرد و به ما گفت او امیدوار است که دور جدید مذاکرات به‌زودی برگزار شود. چه زمانی دور جدید مذاکرات برگزار می‌شود؟ و شما فکر می‌کنید امکان ملاقات جنابعالی با وزیر امور خارجه عربستان سعودی و یا تجدید رابطه بین دو کشور چه زمانی مشخص می‌شود؟ برخی تصور می‌کردند که دیدار بین جنابعالی و وریر امور خارجه عربستان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود؟
امیرعبداللهیان: ما با عربستان سعودی پنج دور مذاکرات انجام دادیم. روی موضوعاتی توافق کردیم بخش‌هائی از آن اجرائی شد، بخش‌هائی از آن عملیاتی نشده است. شب گذشته با وزیر امور خارجه عراق ملاقات داشتم با هم بحث کردیم که چگونه می‌توان گامهای بیشتر برداشت تا به نقطه عادی‌سازی روابط دو کشور (ایران و عربستان) برگردیم . ما از بازگشت روابط دیپلماتیک دو کشور به حالت طبیعی و از بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور استقبال می‌کنیم و دریچه بازگشت عربستان به روابط عادی با ایران را باز گذاشته‌ایم.
المانیتور: آیا ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین پهباد می‌فروشد؟
امیرعبداللهیان: ما با روسیه همکاری دفاعی داریم اما از هیچ طرفی در جنگ اوکراین برای ادامه جنگ حمایت نمی‌کنیم و مخالف جنگ در یمن، اوکراین، فلسطین و … هستیم.
