به اعتلای کشورمان معتقدیم

فوتودینامیک تراپی

   نویسنده: دکتر فاطمه رجبی پور- فوق تخصص خون و آنکولوژی

 

     فوتودینامیک تراپی، یک درمان برای بعضی از سرطانها و بعضی از شرایط غیر سرطانی پوست و چشم است. 

      PDT چگونه کار می کند؟ فوتودینامیک تراپی ترکیب دارو و نور است، به این ترتیب که ابتدا دارو به بیمار داده می شود؛ سپس آن دارو به کمک یک نور ویژه در محیط غنی از اکسیژن فعال می شود. داروی فعال شده سلولهای غیر عادی Ab normal بدن را تخریب می کند. در درمان PDT از لیزر یا سایر منابع نور استفاده میشود. داروهای حساس به نور Photo Sensitising agent or photo sensitizer دارویی است که در اثر برخورد نور به آن واکنش نشان داد و سلول را به نور حساس می کند. دارو یکبار جذب بدن می شود، این دارو اثری ندارد تا اینکه در معرض یک نوع نور ویژه قرار گیرد. وقتی که نور بر روی ناحیه ی سرطانی تابانده می شود، دارو فعال می شود و سلولهای سرطانی تخریب می شوند. همچنین، ممکن است بعضی از سلولهای نرمال بدن نیز تحت تأثیر PDT قرار گیرند، با این وجود این سلولها بعد از درمان خوب می شوند. از داروهای حساس به نور که در درمان PDT استفاده می شوند می توان  اشاره کرد که PDT ممکن است برای سرطانهای پوست (به جز Melanoma) سرطان آستر اندامهای درونی مانند معده، مثانه، زبان، ریه و مجاری صفراوی و سرطان سر و گردن استفاده شود. پزشکان در حال تحقیق بر روی عمل  PDT برای سرطانهایی از قبیل پروستات و پانکراس هستند همچنین تحقیقات آزمایش گاهی برای یافتن داروهای مؤثرتر لیزرهای جدید و کارآمدتر و حتی درمانهای بدون لیزر (نور) و راههای کاهش اثرات جانبی PDT در دست انجام است. در سرطانهایی که در یکی از مراحل اولیه هستند PDT میتواند سرطان را درمان کند، اما در سرطانهای پیشرفته هدف PDT کاهش نشانه ها و چروک کردن تومور است؛ در این حالت PDT نمیتواند سرطان را درمان کند. PDT برای بیماری که در درمانهای دیگر سرطان از قبیل جراحی، رادیوتراپی و کموتراپی را انجام داده است بدون خطر می باشد.

      درمان PDT چگونه انجام می شود؟ درمان در دو مرحله صورت می گیرد. ۱) داروی حساس به نور به بیمار داده می شود. برای سرطان پوست دارو معمولاً مانند کرم به پوست مالیده میشود، اما برای سرطانهای داخلی ( سرطان در هرارگان داخلی) دارو به صورت تزریق داخل وریدی (IV) به بیمار داده می شود یک فاصله ی زمانی پس از دادن دارو تا مرحله ی بعدی وجود دارد که این فاصله به دارو اجازه می دهد که در سلولهای سرطانی متمرکز شود. ۲) مرحله ی دوم درمان، شامل بازتاباندن مستقیم نور بر روی تومور است. یک لیزر انرژی را به صورت نور در یک مسیر مستقیم و دقیق آزاد می کند. لامپهای غیر لیزری ویژه نیز ممکن است در بعضی شرایط استفاده شوند. در سرطانهای پوست نور مستقیماً برروی پوست تابانده می شود، اما در سرطانهای داخلی ممکن است لازم باشد که یک آندوسکوپ به داخل بدن بیمار فرستاده شود تا نور را به تومور بتاباند. با وجود تمام راههای درمان آزمایش PDT از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. عواملی که سبب ایجاد تفاوت می شوند: شیوه دادن درمان، ناحیه ای از بدن که سرطانی شده است، نوع داروی حساس به نور، زمان بین مصرف دارو و تاباندن نور به تومور و اثرات جانبی ممکن.

      PDT و اثرات جانبی احتمالی آن چیست؟ زمانی که PDT برای سرطان پوست استفاده می شود اثرات جانبی آن متفاوت است با زمانی که برای سرطانهای دیگر بدن به کار می رود به همین دلیل اطلاعات این مورد به دو بخش تقسیم می شوند ابتدا برای سرطان پوست و سپس برای سرطان در جاهای دیگر بدن.

    نحوه درمان PDT برای سرطان پوست چگونه است؟ برای درمان سرطان پوست داروی حساس به نور به صورت پماد استعمال میشود، پماد حساس به نور به پوست مالیده می شود؛ سپس لازم است بیمار ۶-۴ ساعت قبل از درمان منتظر بماند. درمان با نور ۴۵-۲۵ دقیقه طول میکشد بعد از آن برای حفاظت آن ناحیه در مقابل نور روی آن با یک پوشش پوشانده میشود. معمولاً یک دفعه درمان کافی است، اما گاهی ممکن است ۲ یا ۳ بار درمان اضافه صورت گیرد.

Email
چاپ
آخرین اخبار